Paano Kumuha ng TIN: Gabay sa Pagpaparehistro ng Tax Identification Number

Maaari kang kumuha ng TIN (Tax Identification Number) sa Pilipinas sa pamamagitan ng walk-in registration sa iyong assigned revenue district office (RDO) o sa pamamagitan ng online registration gamit ang BIR eRegistration website.

Ang pag-process ng TIN para sa walk-in applicants ay karaniwang tumatagal ng 30 minuto hanggang isang oras. Subalit maaaring tumagal ito ng mas matagal depende sa dami ng tao na nagt-transact sa araw na iyon.

Ang online registration process ay mas mabilis, mga 5 minuto lamang. Gayunpaman, ang online service ng BIR ay maaari lamang gamitin ng mga rehistradong employers na nagnanais kumuha ng TIN para sa kanilang mga empleyado. Karamihan ng iba pang klase ng taxpayer ay kailangang magparehistro ng manu-mano gamit ang tamang BIR tax forms.

Paano Kumuha ng TIN Gamit ang BIR Tax Forms (Walk-in Registration)

a. Paggamit ng BIR Form 1901 para sa TIN Application (Para sa Self-Employed, Mixed-Income Individuals, Non-Resident Alien na may Negosyo, Estate, at Trust)

Ang BIR Form 1901 ay isinumite ng mga self-employed individuals, kasama na ang mga single proprietors o mga propesyunal, upang magparehistro sa BIR bilang mga taxpayer at kumuha ng kanilang TIN.

Ginagamit din ang parehong form para sa BIR registration ng mga mixed-income individuals o mga empleyado na nagpapatakbo ng negosyo sa gilid, ng mga nagnanais magparehistro ng kanilang mga estate at trusts, at ng mga non-resident aliens na may negosyo.

b. Paggamit ng BIR Form 1902 para sa TIN Application (Para sa mga Local at Alien Employees na Kumikita ng Purely Compensation Income)

Ang BIR Form 1902 ay ang form na ginagamit para magparehistro ng mga bagong empleyado (Filipino o dayuhan) na kikita ng purong sahod/compensation income sa Pilipinas.

Karamihan sa mga employer ay namamahala sa BIR registration ng kanilang mga empleyado. Kung ganito ang sitwasyon, ang kailangan mo lamang gawin ay punan ang form at isumite ang mga kinakailangang dokumento. Kapag na-rehistro ka na, bibigyan ka ng permanenteng TIN.

c. Paggamit ng BIR Form 1903 para sa TIN Application (Para sa mga Korporasyon, Partnerships, Kasama na ang GAIs, LGUs, Cooperatives, at Associations)

Kung ikaw ay isang corporate taxpayer, maaari kang magparehistro sa BIR at kumuha ng TIN gamit ang BIR Form 1903. Ang tax form na ito ay para sa mga korporasyon, partnerships, non-profit organizations, cooperatives, associations, national government agencies, GOCCs, at LGUs.

d. Paggamit ng BIR Form 1904 para sa TIN Application (Para sa mga One-Time Taxpayer at mga Nagpaparehistrong Ayon sa E.O. 98)

Ang BIR Form 1904 ay ginawa para sa mga hindi kasama sa regular na grupo ng mga taxpayer na nabanggit kanina. Kasama dito ang mga one-time taxpayers na hindi pa na-isyuhan ng TIN pero kailangan ito para sa donor’s tax, estate tax, capital gains tax, at iba pang uri ng one-time taxes.

Ginagamit din ang tax form na ito para sa mga aplikante na hindi nagbabayad ng income taxes subalit ayon sa E.O. 98, tulad ng mga unemployed Filipinos, OFWs, at iba pa. Ang mga aplikanteng ito ay nagnanais kumuha ng TIN para sa kanilang mga transaksyon sa anumang government office.

Paano Kumuha ng TIN Gamit ang BIR eReg Website (Online Registration)

Sa kasalukuyan, maaari lamang magamit ng mga employers o corporate taxpayers na rehistrado sa BIR ang BIR eRegistration (eReg) system para kumuha ng TIN para sa kanilang mga bagong empleyado (na walang existing TIN).

Sa nakaraan, ang online registration service ay maaring gamitin din ng iba’t ibang klase ng taxpayer, tulad ng self-employed at aplikante na ayon sa EO 98. Maaring ibalik ng BIR ang nasabing functionality sa hinaharap, ngunit sa ngayon, ang BIR registration para sa mga taong ito ay kailangang gawin ng manu-mano sa kanilang assigned RDO.

Sa ngayon, ang mga employers ay maaring mag-issue ng TIN para sa kanilang mga empleyado gamit ang BIR eReg system. Subalit kailangan nilang lumikha ng account sa online system bago ito magamit.

Paano Lumikha ng BIR eReg Account

Narito ang mga hakbang sa paglikha ng BIR eReg system account:

1. Pumunta sa BIR eRegistration website.
2. I-click ang “Create Employer User Account” sa User Menu sa kaliwang bahagi ng pahina.
3. Basahin ang User Agreement.
4. I-click ang Agree button. Ilagay ang iyong email address, buong pangalan, TIN ng employer, at employer branch code (ang huling tatlong digit ng TIN ng employer—hindi ang RDO code). Tingnan ang larawan sa itaas para sa karagdagang impormasyon.
5. Ilagay ang captcha code at i-click ang Submit. Pagkatapos i-click ang Submit button, ikaw ay papunta sa eReg Login page, kung saan makikita mo ang isang mensahe na nagsasabing matagumpay na na-likha ang iyong account.
6. Maghintay ng email notification mula sa BIR na naglalaman ng iyong username. Kapag natanggap mo na ang iyong username, maaari ka nang kumuha ng TIN para sa iyong mga empleyado (tingnan ang susunod na seksyon).

Paano Kumuha ng TIN para sa mga Empleyado Gamit ang BIR eReg System

Matapos mag-setup ng kanilang BIR eReg account, maari ng mag-login ang mga employers para mag-issue ng TIN para sa kanilang mga empleyado. Narito ang mga hakbang:

1. Pumunta sa BIR eRegistration website.
2. Ilagay ang iyong registered username (ito ang isinend sa iyo via email) at iyong email address. Kung ang username at email address ay tugma, makakatanggap ka ng email na naglalaman ng iyong password. Tingnan ang iyong spam folder kung hindi mo makita ang email sa inbox mo.
3. Punan ang Basic Taxpayer Data Form ng mga kinakailangang impormasyon, kasama na ang pangalan ng empleyado, kaarawan, extension ng pangalan, email address, civil status, at kasarian. Mahalagang Tandaan: Ang mga taxpayer na walang middle name ay kinakailangang kunin ang kanilang TIN sa RDO na may kinalaman (Revenue District Office).

Paano Kumuha ng TIN Kung Ikaw Ay Walang Trabaho

Tama ang iyong nabasa—maari kang kumuha ng Tax Identification Number (TIN) kahit ikaw ay walang trabaho. Hindi ito dapat maging problema, basta’t walang existing TIN, mayroon kang valid na layunin, at nai-submit mo ang lahat ng mga kinakailangan na dokumento.

Ang mga mag-aaral, stay-at-home parents, at sinumang walang trabaho sa Pilipinas ay maari mag-apply para sa numero na ito sa ilalim ng Executive Order (EO) 98. Bago ka mag-apply para sa iyong TIN sa BIR, mahalaga na maunawaan mo ang EO 98 at ang papel nito sa iyong karapatan na magkaruon ng TIN.

Ano ang EO 98? Ang EO 98 ay isang direktiba na nilagdaan ni dating Pangulong Joseph Estrada na nag-uutos sa lahat ng government agencies at Government-Owned and Controlled Corporations (GOCC) na gamitin ang TIN sa lahat ng mga form, permits, licenses, at iba pang mga dokumento na inilalabas nila sa mga taong nagt-transact sa kanilang opisina.

Dahil dito, nagiging obligado ang lahat—may trabaho man o wala—na kumuha ng TIN para sa mga transaksyon sa government offices at private institutions, tulad ng mga sumusunod:

• Application para sa Passport/NBI Clearance/Driver’s License
• Pagbubukas ng bank account
• Pag-aaplay para sa Voter’s registration
• Application para sa Scholarship Kaya’t ang pagkakaroon ng TIN ay nagbibigay sayo ng pagkakataon na kumuha ng valid ID, magbukas ng bank account para sa pag-iipon o pag-iinvest, makakuha ng scholarship, at iba pa.

Paano mag-apply ng TIN kung ikaw ay walang trabaho: 4 na hakbang

1. Ihanda ang mga kinakailangang requirements para sa TIN registration sa BIR Maghanda na ng mga kinakailangang dokumento bago mag-apply para sa TIN.

Mga kinakailangang requirements para sa TIN application para sa mga walang trabaho:

• Dalawang kopya ng BIR Form 1904
• Birth Certificate, Community Tax Certificate (cedula), passport, driver’s license, o anumang valid government-issued ID na nagpapakita ng buong pangalan, address, at kaarawan ng aplikante
• Para sa mga kasalukuyang kasal: Marriage certificate
• Karagdagang supporting documents Maaring hilingin ng BIR ang karagdagang dokumento depende sa layunin ng iyong TIN registration. Halimbawa, kung kailangan mo ang TIN para sa pagbubukas ng bank account, maaring hingan ka ng bank certificate (na nagpapakita ng “for TIN application only”).

Maaring maging komplikado ito dahil hindi lahat ng mga bangko ay nagbibigay ng certification para sa TIN registration. Kaya’t kung ikaw ay magbubukas ng account sa isang tiyak na bangko, tanungin agad kung maaring magbigay ng bank certificate para sa TIN application. Kung hindi, subukan humanap ng ibang bangko na maaring magbigay nito.

2. I-download, i-print, at punan ang BIR Form 1904 Paano punan ang BIR Form 1904 para sa mga aplikanteng walang trabaho: Narito ang mga pointers para gabayan ka sa pag-aksyon ng TIN application form nang tama.

• Gamitin ang isang panulat na may itim na tinta at isulat ang iyong impormasyon ng MAYUSKULA.
• Date of Registration: Ilagay ang petsa kung kailan mo ihahain ang iyong TIN application sa BIR.
• RDO Code: Itukoy ang tatlong-digit na Revenue District Office (RDO) code ng iyong lungsod o bayan. Tingnan ang iyong RDO code dito.
• Taxpayer Type: Lagyan ng “X” ang kahon na nagsasabing “E.O. 98 (Filipino Citizen).” Kung ikaw ay walang trabaho pero may passive income (tulad ng investment income, bank deposit interest, royalty income, at iba pa), lagyan ng “Passive Income Earner Only” ang kahon.
• Isulat ang iyong Country of Residence (Pilipinas), buong pangalan (Taxpayer’s Name – If Individual field), at buong address (Local/Registered Address field).
• Punan ang form ng iba pang kinakailangang impormasyon: kaarawan, landline o mobile number, ginang sa pagkadalaga ng ina, pangalan ng ama, kasarian, at email address.
• Part II – Transaction Details: Piliin ang iyong layunin sa pag-aapply ng TIN. Para sa mga unemployed na mga Pilipino, ang tamang pagpipilian ay “Dealings with Banks” (ito ay para sa pagbubukas ng savings/checking o investment account) o “Dealings with Government Agencies” (ito ay para sa mga transaksyon sa LTO, NBI, DFA, at iba pa).
• Declaration: Isulat ang iyong pangalan at lagyan ng iyong lagda.
• Para sa mga ibang fields na hindi nabanggit sa itaas (na hindi naa-apply sa iyo), maari mong iwanan ito na blangko. Punan ng pangalawang kopya ang BIR Form 1904.

3. Pumunta sa BIR RDO at isumite ang mga requirements Dalhin ang lahat ng mga kinakailangang dokumento para sa TIN application sa RDO ng iyong lungsod o bayan.

Sabihin sa BIR officer na nag-aapply ka ng TIN sa ilalim ng EO 98. Magpaliwanag din kung bakit mo kailangan ng TIN. Maari ka lamang magpatuloy sa iyong TIN application kung ang iyong layunin ay valid (halimbawa, isang transaksyon sa anumang government office o bangko).

Kapag ikaw ay nag-aapply para sa TIN sa BIR RDO, maaring maganap ang tatlong mga scenario na ito. Narito ang mga dapat mong gawin kung makakaranas ka ng isa sa mga ito:

• Sasabihin sa iyo na hindi ka eligible para sa TIN dahil wala kang trabaho. – Maayos na ipaalala sa kanila ang iyong karapatan na kumuha ng TIN sa ilalim ng EO 98.
• Hihilingan ka ng mga karagdagang dokumento bago ka bigyan ng TIN. – Ulitin ang paghahanda upang makaiwas sa abala ng pagpunta-balik sa RDO para sa TIN application. Siguruhing dalhin ang mga karagdagang supporting documents kapag mag-aapply para sa TIN.
• Ibibigay sa iyo ang isang iba’t ibang BIR form para sa TIN registration. – Kung ibibigay sa iyo ang BIR Form 1901 o 1902, ipaalala sa kanila na ikaw ay nagre-rehistro sa ilalim ng EO 98. Ito ay kung bakit mahalaga na dala-dala mo na ang iyong accomplished BIR Form 1904 dahil ito ang tamang TIN application form para sa mga aplikanteng walang trabaho. Gayunpaman, kung ikaw ay nag-aapply para sa TIN bilang bahagi ng mga pre-employment requirements para sa iyong bagong trabaho, dapat kang magsumite ng BIR Form 1902.

4. Maghintay para sa iyong TIN Pagkatapos i-submit ang mga requirements, ipo-process ng BIR personnel ang iyong TIN application.

Kapag na-generate na ang iyong TIN, bibigyan ka ng kopya ng BIR Form 1904 na may “Received” stamp. I-kaila mo ang iyong receiving copy, na may kasamang nakasulat na iyong Tax Identification Number.

Sasabihan ka ng BIR officer kung kailan mo maaaring balikan ang iyong TIN ID.

Mga Tips at Babala

Huwag magparehistro ng multiple TINs. Kailan ba huling nakuha mo ang TIN? Hindi mo na kailangang kumuha ng bagong TIN, kahit ikaw ay magpapalit ng trabaho, mag-uumpisa ng negosyo bilang single proprietor, o magiging full-time freelancer mula sa employment. Maaari mo lamang i-update ang iyong registration information tulad ng iyong RDO sa mga ganitong kaso.

Kung nawawala o nakalimutan mo ang iyong TIN, subukan ang mga madaling paraan para makuha ito.

Huwag kumuha ng bagong TIN kung mayroon ka na. Ang pagkakaroon ng multiple TINs ay isang krimen sa Pilipinas, na may parusang PHP 1,000 para sa bawat karagdagang TIN na nakamit. Para makasigurado, i-verify mo ang TIN na hawak mo.

Kung ang iyong negosyo ay isang korporasyon o partnership, ang pagwawakas ng negosyo ay nangangahulugan ng pagkansela ng TIN. Ayon sa Bureau of Internal Revenue (BIR), kung ang isang taxpayer ay nagpapawalang bisa ng kanyang rehistrasyon dahil sa pagsasara ng kanyang negosyo, ang taxpayer ay susuriin ng BIR office na may kinalaman upang malaman ang mga liabilities nito.

Mahalaga na ito ay maayos na i-aksyon, at kung kinakailangan, maaari mong konsultahin ang iyong accountant o ang BIR office para sa karagdagang mga detalye.

Sa pag-follow ng mga hakbang na ito, magiging mas madali para sa iyo ang kumuha ng iyong TIN sa Pilipinas, anuman ang iyong sitwasyon. Mahalaga lamang na ihanda ang mga kinakailangang dokumento at sumunod sa mga alituntunin ng BIR para sa tamang proseso ng pag-aapply ng TIN.