Maaaring narinig mo na ang mga tanong na ito sa iba’t ibang usapan online o personal. Maraming freelancers sa Pilipinas ang hindi talaga masyadong alam kung paano mag-file at magbayad ng kanilang mga buwis. Ito ay dahil ang mga patakaran para sa mga freelancer ay hindi gaanong tuwiran tulad ng sa mga taong nagtatrabaho para sa mga kumpanya o negosyo.
Gayunpaman, mahalagang malaman kung anong mga buwis ang kailangan mong bayaran sa gobyerno. Patuloy na magbasa para matuto tungkol sa mga batayan ng buwis para sa mga freelancer sa Pilipinas.
Tandaan: Ang artikulong ito ay para lamang magbigay ng pangkalahatang ideya at hindi ito kapalit ng payo mula sa isang propesyonal.
Table of Contents
Kailangan ba ng mga Freelancer na Magbayad ng Buwis sa Pilipinas?
Oo, kailangan nila. Ang mga freelancer, kahit na nagtatrabaho sila part-time o full-time, ay kailangang magbayad ng income tax. Ito ay naaangkop kahit na ang kanilang mga kliyente ay nasa Pilipinas o sa ibang bansa. Halimbawa, kasama dito ang mga taong nagtatrabaho mula sa bahay at kumikita ng pera online (tulad ng mga web developer, manunulat, SEO specialist, at graphic designer).
Kung ang mga freelancer sa Pilipinas ay nagtatrabaho kasama ang mga kliyente mula sa ibang bansa, maaari nilang gamitin ang buwis na binayaran nila sa dayuhang bansang iyon bilang isang “tax credit”. Sa madaling salita, ibig sabihin nito ay hindi na nila kailangang magbayad ng buwis sa dayuhang bansang iyon.
Ang dahilan kung bakit medyo nakakalito kung dapat bang magbayad ng income tax ang mga freelancer ay dahil ang National Internal Revenue Code (na kilala rin bilang Tax Code), ay hindi tiyak na nagsasabi ng anuman tungkol sa “freelancer.”
Ngunit, maaaring ituring ang mga freelancer bilang mga self-employed na tao o bilang mga tao na kumikita ng halo-halong kita, depende sa uri ng trabaho o negosyo na kanilang ginagawa. Sa Pilipinas, pareho ang self-employed at mixed-income earners na kailangang mag-file at magbayad ng income tax.
Paano Ka Makakapagparehistro Bilang Freelancer sa Pilipinas?
Sa Pilipinas, ang mga freelancer, tulad ng ibang mga taong kumikita ng pera, ay kailangang magparehistro sa BIR (Bureau of Internal Revenue). Nagpaparehistro sila bilang self-employed o mixed-income earners at kailangang kumuha ng Taxpayer Identification Number (TIN) kung wala pa silang isa. Ang paraan ng pagpaparehistro ng mga freelancer ay medyo naiiba sa iba.
Ang unang bagay na kailangan mong gawin para makapagbayad ng iyong mga buwis bilang freelancer ay magparehistro sa BIR.
Narito ang mga hakbang para gawin ito:
- Punan ang isang form na tinatawag na BIR Form 1901. Ito ang gagamitin mo kapag nagpaparehistro ka sa BIR.
- Kung kailangan, mag-apply para baguhin ang iyong RDO (Revenue District Office) sa pamamagitan ng pagpasa ng isang form na tinatawag na BIR Form 1905 sa iyong dating RDO. Ayon sa ilang mga patakaran (partikular, Revenue Memorandum Order No. 37-2019), ang iyong mga talaan ng buwis ay dapat nasa RDO na nagbabantay sa lugar kung saan ka nakatira. Kaya kung nagiging freelancer ka at ang iyong mga talaan ng pagpaparehistro ay naitago pa rin sa labas ng kung saan ka nakatira, kailangan mong ibigay ang tamang form sa iyong dating RDO para ilipat ang iyong mga talaan sa iyong bagong RDO.
- Kumuha ng Occupational Tax Receipt (OTR) mula sa town o city hall na nagbabantay sa lugar kung saan ka nakatira. Kailangan mong dalhin ang ID na nagpapakita na ikaw ay nakatira sa address na ginagamit mo para magparehistro. Ang halaga para sa OTR ay depende sa iyong town o city hall.
- Pumunta sa BIR RDO na nagbabantay sa address kung saan ka nagpaparehistro bilang freelancer at ipasa ang mga dokumentong kailangan nila. Ang mga ito ay ang napunan na BIR Form 1901, ang na-stamp na BIR Form 1905 (kung nag-apply ka para baguhin ang iyong RDO), at ang OTR. Bilang isang freelancer, maaari kang pumili sa iyong BIR Form 1901 na magbayad ng iyong income tax sa isang flat rate na 8% sa halip na ang mga sliding scale rates na mas para sa mga negosyo at mga tao na may mas malaking gastos.
- Maghintay para sa iyong Certificate of Registration (COR) na ibigay sa iyo. Kapag mayroon ka nang COR (karaniwan sa loob ng 1 hanggang 5 araw), tanungin ang isang tao sa BIR kung saan makakakuha ng opisyal na Receipts Booklet at accounting book. Ang mga ito ay magiging iyong mga talaan kung sakaling hingin ito ng BIR.
Anong Uri ng Mga Buwis ang Kailangang Bayaran ng Mga Freelancer?
Matapos mong magparehistro sa BIR, may iba’t ibang uri ng buwis na kailangan mong malaman. Karamihan sa mga ito ay income taxes at business taxes. Makikita mo ang impormasyong ito sa BIR Form 2303 (Certificate of Registration) na nakuha mo nang nagparehistro ka sa BIR.
1. Taunang Registration Fee
- Magkano: Php 500 bawat taon
- Sino ang kailangang magbayad: Lahat ng self-employed at mixed-income individuals
- Anong form ang gagamitin: BIR Form 0605 – Payment Form
- Kailan magbabayad: Sa January 31 bawat taon
2. Quarterly Income Tax
- Magkano: Batay sa income tax rate table ng BIR o ang 8% special tax rate, kung alin man ang naaangkop sa iyo
- Sino ang kailangang mag-file at magbayad: Lahat ng self-employed at mixed-income individuals
- Anong form ang gagamitin: BIR Form 1701Q – Quarterly Income Tax Return
- Kailan mag-file at magbayad: May 15 (para sa unang quarter), August 15 (para sa pangalawang quarter), at November 15 (para sa pangatlong quarter) bawat taon
3. Annual Income Tax (para sa huling quarter ng tax year)
- Magkano: Batay sa income tax rate table ng BIR o ang 8% special tax rate, kung alin man ang naaangkop sa iyo
- Sino ang kailangang mag-file at magbayad: Lahat ng self-employed at mixed-income individuals
- Anong form ang gagamitin: BIR Form 1701 o BIR Form 1701A – Annual Income Tax Return, kung alin man ang naaangkop sa iyo
- Kailan mag-file at magbayad: Sa April 15 ng susunod na taon
4. Quarterly Percentage Tax
Magkano: 2% hanggang 30% ng kabuuang sales at/o resibo
5. Monthly Value-Added Tax
- Magkano: Karaniwan, 12% ng kabuuang sales (para sa mga nagbebenta ng mga kalakal) o 12% ng kabuuang resibo (para sa mga nagbebenta ng mga serbisyo); mayroon ding mga transaksyon na exempted sa VAT
- Tandaan: Simula sa 2023, ang VAT returns ay kailangan na lamang i-file at bayaran tuwing quarter. Hindi mo na kailangang mag-file at magbayad ng VAT tuwing buwan.
6. Quarterly Value-Added Tax
- Magkano: 12% ng kabuuang sales (para sa mga nagbebenta ng mga kalakal) o 12% ng kabuuang resibo (para sa mga nagbebenta ng mga serbisyo)
- Sino ang kailangang mag-file at magbayad: Mga self-employed at mixed-income individuals na ang kabuuang taunang sales at resibo ay higit sa Php 3 milyon
- Sino ang hindi kailangang magbayad: Mga self-employed individuals na gumagamit ng 8% special tax rate
- Anong form ang gagamitin: BIR Form 2550Q – Quarterly Value-Added Tax Return
- Kailan mag-file at magbayad: Sa ika-25 araw ng buwan pagkatapos ng bawat taxable quarter
7. Expanded/Creditable Withholding Tax
Magkano: 1% hanggang 15% ng kabuuang kita
Paano Makakakuha ng Income Tax Return (ITR) ang Mga Freelancer?
Ang mga freelancer ay itinuturing na tulad ng mga negosyo, na nangangahulugan na kailangan nilang mag-file ng kanilang mga tax returns, tulad ng ginagawa ng mga negosyo.
Kung ikaw ay nagtatrabaho rin bilang empleyado, dapat mong hilingin sa iyong employer ang isang form na tinatawag na BIR Form 2316. Ang form na ito ay tumutulong sa iyo na ma-claim ang mga buwis na naibawas na mula sa iyong sahod.
Para makuha ang iyong ITR, kailangan mo lamang mag-file ng tamang form sa opisina ng buwis, na tinatawag na BIR. Kung ikaw ay self-employed at gumagamit ng itemized deduction ilalim ng graduated income tax rates (na ang ibig sabihin ay ang iyong mga buwis ay batay sa kung magkano ang iyong kinikita), o kung mayroon kang iba’t ibang mga pinagkukunan ng kita, dapat mong gamitin ang isang form na tinatawag na BIR Form 1701.
Kung ikaw ay self-employed at gumagamit ng 8% tax rate (na isang espesyal na mas mababang rate), o ang optional standard deduction ilalim ng graduated tax rates, dapat mong gamitin ang BIR Form 1701A.
Matapos mong mag-file at magbayad ng iyong income tax, ibibigay sa iyo ng BIR ang isang kopya ng iyong ITR na may tatak at validated. Ito ang iyong katibayan na nag-file ka at nagbayad ng iyong income tax para sa taong iyon.
