Paano Mag-Umpisa at Mag-Manage ng Isang Sari-Sari Store Business?

Ang mga sari-sari store ay mahalagang bahagi ng bawat komunidad sa Pilipinas. Para sa maraming Pilipino, ang mga sari-sari store ay hindi lamang pinagkukunan ng mga grocery at pangbahay na supply kundi isang magandang lugar din para makipagkita sa kanilang mga kapitbahay.

Ayon sa Philippine tech start-up na GrowSari, mayroong higit sa 1.1 milyong sari-sari store sa Pilipinas. Kaya’t sila ay mahalagang bahagi ng network ng produkto sa bansa.

Kung nais mong mag-umpisa ng sarili mong sari-sari store business, kailangan mong malaman kung paano ka makakapag-kompetensya sa highly populated na espasyong ito. Ang gabay na ito ay tutulong sa iyo na malaman kung ang sari-sari store business ay para sa iyo at turuan ka kung paano ka kikita mula sa pagpapatakbo nito.

Sari-Sari Store: Ang Mga Basic

1. Pangkalahatang-Ideya

Ang sari-sari store ay basically isang maliit na retail store, kadalasang pag-aari at pinapatakbo ng isang pamilya, na nagdadala ng iba’t ibang basic na kalakal, kaya ang pangalan na “sari-sari” na nangangahulugang “isang halo-halo”.

Nagdadala sila ng anumang bagay na sa tingin nila ay bibilhin ng kanilang komunidad, mula sa mga candy hanggang sa beer. At habang ang mga Pilipino ay nagiging mas umaasa sa teknolohiya, ang mga sari-sari store ay nagsisimula rin na magbenta ng iba pang mga pangangailangan tulad ng phone load o e-credits.

Ang kanilang pangunahing mga customer ay ang mga taong nakatira malapit, ang kanilang mga kapitbahay. Kaya’t ang kaginhawaan ay ang pangunahing dahilan kung bakit bumibili ang mga tao sa kanila.

2. Kapital na Kinakailangan

Karaniwan, ang mga sari-sari store ay itinatayo sa bahay ng isang pamilya sa pamamagitan ng isang maliit na kuwarto na may bintana, karaniwang may mga railing, na nakaharap sa daan.

Kaya, ang pinakamalaking gastos ay ang pag-stock up lamang sa mga produkto na ibebenta. Ito ay maaaring magkakahalaga ng ₱2,000 hanggang ₱30,000 depende sa iba’t ibang at dami ng mga produkto. Kung ikaw ay nagtatayo ng dedikadong espasyo para sa iyong sari-sari store, ang kapital na kailangan mo ay tataas ng malaki.

Ang iyong iba pang mga gastos ay kasama ang pagpaparehistro sa gobyerno, na nagkakahalaga mula sa ₱1,890 hanggang ₱6,590 depende sa magkano ang presyo ng business permit sa iyong lungsod o munisipyo.

3. Mga Kalaban sa Negosyo

Ang mga kalaban ng sari-sari store ay kasama ang mga convenience store, groceries, at iba pang sari-sari store.

4. Kita

Karaniwang nagdadagdag ang mga sari-sari store ng 10 hanggang 20% markup sa kanilang mga produkto bilang kanilang pangunahing pinagkukunan ng kita. Bagaman karaniwan hindi nais ng mga may-ari na makitungo sa mga centavos, kaya nila itong ina-round up sa pinakamalapit na piso.

Pagkakaiba ng Sari-Sari Store sa Convenience Store o Grocery

1. Ang mga convenience store at groceries ay mas malaki ang sukat at nagdadala ng mas malaking dami ng mga produkto kaysa sa mga sari-sari store. Bihihira rin para sa mga sari-sari store na magkaroon ng frozen o refrigerated food section, maliban sa ilang malamig na inumin.
2. Karaniwan, ang mga sari-sari store ay may mas mababang presyo kaysa sa modernong mga convenience store. Ito ay dahil ang mga convenience store ay may air-conditioning at mga gastos sa sahod na lalo na kapag sila ay bukas 24/7. Samantala, ang mga grocery ay karaniwang mas mura kaysa sa mga sari-sari store dahil sila ay bumibili ng bulk at nagbebenta ng mas malaking volume.
3. Karaniwan, ang mga convenience store at groceries ay matatagpuan lamang sa mga pangunahing daan kung saan may maraming trapiko. Ang mga sari-sari store ay maaaring matagpuan sa halos anumang lokasyon kabilang ang mga side street o kahit sa loob ng mga subdivision.

Anong mga Katangian ang Ideal para sa mga Taong Gustong Magpatakbo ng Sari-Sari Store?

May ilang mga katangian na makakatulong sa iyo na mag-umpisa at pamahalaan ang isang sari-sari store nang mas maayos. Kung mayroon kang alinman sa mga sumusunod na katangian, maaaring mas madali mong makita ang tagumpay kaysa sa iba.

1. Oras para Patakbuhin at Pamahalaan ang Iyong Sariling Store

Dahil sa mababang margins, ang mga tao o pamilya na may oras para patakbuhin ang mga sari-sari store sa kanilang sarili ay makakatipid sa pag-hire ng empleyado. Ang pagbaba ng iyong mga gastos hangga’t maaari rin ay nangangahulugan na maaari mong panatilihing competitive ang iyong mga presyo.

2. Matatag na Ugnayan sa Komunidad

Ang mga tao at pamilya na mayroon o maaaring magtayo ng magandang relasyon sa kanilang mga kapitbahay at komunidad ay may kalamangan dahil sila ay makakatulong na mag-drive ng traffic at sales sa store.

3. Mahigpit at Organisado

Muli, dahil sa mababang margins, ang mga taong mahigpit sa pamamahala ng kanilang imbentaryo at pagsusulat ng mga tala ay mas malamang na magtagumpay. Pantay-pantay na mahalaga rin na mahigpit na huwag magbenta sa credit. Isang masamang stock o utang at ang kita ng isang araw ay maaaring mawala agad.

Mga Advantages at Disadvantages ng Sari-Sari Store Business

1. Mga Advantages

Kumpara sa ibang uri ng mga negosyo, ang sari-sari store ay may natatanging mga kalamangan, lalo na para sa isang baguhang entrepreneur. Kasama dito ang:

• Madaling simulan. Sa mababang kapital na kinakailangan at simpleng setup, ang sari-sari store ay isang negosyo na maaari mong simulan sa loob lamang ng ilang araw. Ito rin ay isang magandang starting point para sa mga taong nais na maranasan ang pagpapatakbo ng isang negosyo, at kung matagumpay, lumaki sa isang mas malaking retail store.
• Makakatipid sa renta at sahod. Kung pinapatakbo mo ang isang sari-sari store sa iyong bahay sa iyong sarili o may tulong mula sa iyong pamilya, maaari kang makatipid sa mahal na renta at mga gastos sa sahod.
• Palakasin ang relasyon sa komunidad. Ang pagiging friendly neighborhood sari-sari store ay nangangahulugan na ikaw ang go-to place ng mga karatig na pamilya para sa kanilang mga pang-araw-araw na pangangailangan. Ito ay tumutulong sa iyo na magtayo ng mas malakas na relasyon sa iyong mga kapitbahay.

2. Mga Disadvantages

Gayunpaman, dahil sa kanyang kalikasan na madaling i-setup, ito rin ay may sariling bahagi ng mga disadvantages. Kasama dito ang:

• Mataas na kompetisyon. Dahil halos sinuman ay maaaring mag-umpisa ng isang sari-sari store, ibig sabihin nito na mayroong matinding kompetisyon. Hindi na rin babanggitin na kailangan mong makipag-kompetensya rin sa mga convenience store at groceries. Kailangan mong matutunan kung paano panatilihing bumabalik ang iyong mga kliyente sa iyong tindahan.
• Mababang margin, mababang volume ng sales. Dahil ang kaginhawaan ang pangunahing selling point ng mga sari-sari store, idinadagdag lamang nila ang maliit na markup sa kanilang mga presyo upang manatiling competitive. Hindi rin sila nagbebenta ng bulk kaya kailangan nilang magkaroon ng maraming repeat customers hangga’t maaari.
• Reputasyon ng mga produkto na mababang kalidad. May negatibong reputasyon na ang mga sari-sari store ay nagdadala ng mas mababang kalidad na mga produkto. Ito ay malamang dahil sa ilang mga may-ari na hindi nag-aalaga ng kanilang imbentaryo ng mabuti sa pamamagitan ng paglalantad sa kanila sa araw o hangin o pagpapalagpas ng mga produkto. Maaari itong malutas sa pamamagitan ng tamang pag-iimbak at pamamahala ng imbentaryo.

Paano Mag-Umpisa at Mag-Manage ng Isang Sari-Sari Store Business?

Ang gabay na ito ay nahahati sa apat na iba’t ibang yugto. Sa dulo ng bawat yugto, kailangan mong gumawa ng isang mahalagang desisyon. Ito ay upang bigyang-diin na bagaman madali lamang mag-setup ng sari-sari store, hindi ito madaling magtagumpay.

Phase 1: Pagsasanay at Pananaliksik

Sa yugtong ito, ang iyong layunin ay matuto ng mga batayan ng negosyo upang matukoy kung ang pagpapatakbo ng sari-sari store ay magandang fit sa iyong sitwasyon.

A. Sumali sa mga Programa ng Pagsasanay sa Negosyo Online o sa Inyong Lugar

Kailangan mong matuto ng kaunti tungkol sa mga batayan ng pagpapatakbo ng iyong sariling negosyo bago mo maayos na matukoy kung ang pagpapatakbo ng sari-sari store ay para sa iyo. Maraming organisasyon, pribado at gobyerno, ang nagbibigay ng libreng mga programa ng pagsasanay sa negosyo at mga seminar. Narito ang ilang halimbawa:

• Ang Department of Trade and Industry (DTI) ay nakipagtulungan sa Philippine Trade Training Center (PTTC) upang magbigay ng mga seminar at programa ng pagsasanay, parehong lokal at online. Dapat mong tanungin ang iyong lokal na sangay ng DTI o LGU kung mayroon silang kasalukuyang programa para sa iyo. Mayroon rin silang online na resource para sa MSMEs tungkol sa kung paano gumawa ng business plan.
• Ang Go Negosyo, ng non-profit organization na Philippine Center for Entrepreneurship (PCE), ay nagbibigay ng libreng one-on-one mentorship sa buong bansa sa pamamagitan ng kanilang KAPATID Mentor ME program. Maaari mong sundan ang kanilang Facebook page para sa mga update.
• Mayroon ang TESDA ng e-learning program na tinatawag na “Start and Improve Your Business” na nagtuturo ng mga batayan para sa mga taong nais mag-umpisa ng kanilang sariling maliit na negosyo.
• Ang Hapinoy ay isang social enterprise na nagtuturo sa mga may-ari ng sari-sari store ng mga best practices sa pagpapatakbo ng kanilang sariling tindahan. Hindi pa sila kasalukuyang nakakarating sa lahat ng lalawigan sa Pilipinas ngunit maaari mong sundan ang kanilang Facebook page para sa mga update.

Tandaan, gayunpaman, na ang ilang mga programa ay magagamit lamang sa isang per-schedule basis. Kaya, habang naghihintay, maaaring gusto mong magbasa nang maaga sa pamamagitan ng iba’t ibang mga video at mga resource na magagamit online.

Kahit na magsimula ka ng sari-sari store o hindi, ang iyong natutunan ay magagamit pa rin kapag nagsisimula ng ibang uri ng mga negosyo.

B. Matuto Tungkol sa Iyong Mga Customer

Ang mga pangunahing customer ng sari-sari store ay ang mga taong pinakamalapit sa kanila, ibig sabihin ang iyong mga kapitbahay at komunidad. Mayroong ilang mga bagay na dapat mong malaman tungkol sa kanila upang makakuha ng ideya kung bibili sila sa iyong sari-sari store o hindi. Kasama dito ang:

• Kailan at saan sila bumibili ng kanilang pagkain at mga pangbahay na kalakal?
• Anong uri at mga brand ng produkto ang binibili nila?
• Magkano ang ginagastos nila sa isang shopping trip?
• Ano ang kanilang araw-araw na commute? Dadaan ba sila sa lokasyon na gusto mo para sa iyong tindahan?

Maaari mong gawin ito ng hindi pormal habang nag-uusap lamang sa iyong mga kapitbahay. Ang impormasyong ito ay tutulong sa iyo na magdesisyon kung ang sari-sari store ay maaaring mag-fit sa mga shopping habit ng iyong mga customer o hindi.

Halimbawa, ang ilang mga tao ay gusto na bumili nang malaki upang makatipid sila ng pera. Kung ang karamihan sa iyong mga kapitbahay ay tulad nito, maaaring hindi maganda ang fit ng isang sari-sari store sa iyong lugar.

Gayunpaman, mayroon pa ring oportunidad kung may mga produktong gusto ng iyong mga kapitbahay na bilhin sa “tingi” o maliliit na halaga. Halimbawa, maaaring bumili sila ng pagkain nang malaki ngunit bumili lamang ng hindi esensyal na mga kalakal, tulad ng sigarilyo o beer, per piece.

C. Pag-aralan ang Iyong Mga Kalaban

Kung mayroon kang kalaban sa iyong lugar, magiging laban ka sa limitadong bilang ng mga customer na maabot mo. Dapat kang bumisita sa kanilang tindahan at malaman:

• Ano ang mga brand o produkto na ibinebenta ng iyong mga kalaban?
• Ano ang mga presyo ng kanilang pinakapopular na mga produkto?
• Ano ang kanilang oras ng pagbubukas at pagsasara?

Kung mayroong produktong gusto ng iyong mga kapitbahay ngunit hindi magagamit mula sa iyong mga kalaban, iyon ay isang oportunidad para sa iyo.

Para sa mga sari-sari store, ang kaginhawaan ang pangunahing dahilan kung bakit bibili ang mga tao sa iyong tindahan kaysa sa iba. Kaya, kapag pinag-aaralan mo ang iyong kompetisyon, kailangan mong malaman kung ano ang hindi maginhawa tungkol sa iba pang mga opsyon na magagamit. Kung ginawa mo itong mas maginhawa na mag-shop sa iyo, makakakuha ka ng mas maraming customer.

D. Oras ng Desisyon: Magandang Fit ba ang Sari-Sari Store sa Iyong Sitwasyon?

Gamit ang iyong natutunan mula sa iyong pagsasanay, pati na rin ang iyong napanaliksik tungkol sa iyong mga customer at mga kalaban, dapat ngayon ay may mas mabuting ideya kung ang sari-sari store ay gagana o hindi.

• Mayroon ba akong anumang potensyal na mga customer?
• Mayroon bang mga produkto na bibilhin ng aking mga potensyal na customer nang madalas?
• Hindi ba nasisiyahan ang aking mga potensyal na customer sa mga kalaban?

Kung ang iyong mga sagot sa mga tanong sa itaas ay ‘Hindi’ huwag kang maghangad sa ideya ng pag-uumpisa ng isang sari-sari store. Maaari mong gamitin ang natutunan mo at napanaliksik na hanggang ngayon upang simulan ang ibang negosyo sa halip.

Kung sa tingin mo ay may oportunidad para sa iyong sari-sari store na magtagumpay, oras na upang simulan ang pagpaplano kung paano gagawin iyon ng iyong tindahan.

Phase 2: Pagpaplano

Sa phase na ito, ang iyong goal ay ma-back up ang iyong desisyon na magpatayo ng sari-sari store gamit ang actual na numero. Sa ganitong paraan, maaaring suriin kung ito ba ay magiging profitable o kung ito ba ay worth sa effort.

Tip: Ang mga steps na pinagdadaanan mo sa phase na ito ay bahagi ng paggawa ng isang business plan para sa sari-sari store. Hindi ito requirement, pero kung kailangan mo ng business plan para sa sari-sari store para makakuha ng loan o investment, kailangan mo lang gumawa ng formal na dokumento na naglalaman ng detalye ng bawat step sa phase na ito.

A. Magtakda ng Goal para sa Iyong Sari-Sari Store

Ang unang bagay na kailangan mong gawin ay magtakda ng goal na kailangang maabot ng iyong negosyo, ang sari-sari store. Karamihan sa oras ito ay monetary goal. Halimbawa, “Gusto kong kumita ng ₱10,000 kada buwan mula sa sari-sari store.”

Sa pagtakda ng goal, tandaan lang ang ilang mga bagay:

• Gawin itong personal. Sa ganitong paraan, mahalaga para sa iyo na maabot ang goal.
• Gawin itong realistic. Kung may malaking goal ka, hatiin ito sa mas maliliit na goals. Para sa ganito, maaari kang manatiling motivated habang nagpe-progress.
• Magtakda ng deadline. Ito ay magpapilit sa iyo na magtrabaho ng mabuti at matalino.

Ang iyong goal ay magiging isang importanteng factor sa pagdedesisyon kung magpapatakbo ka ng sari-sari store o hindi. Kaya, isulat ito at huwag kalimutan.

B. Pumili ng Lokasyon para sa Iyong Sari-Sari Store

Gamit ang iyong research kanina tungkol sa iyong mga customers, kailangan mong pumili ng lokasyon kung saan ito ay convenient para sa kanila na bumili mula sa iyo.

Ang karamihan sa mga sari-sari stores ay pinapatakbo sa bahay ng may-ari para makatipid sa renta at mapanatiling mababa ang mga presyo. Ngunit, kung ang iyong bahay ay nasa lugar na malayo sa lahat, baka hindi ka mabigyan ng oras ng iyong mga customers.

Para malaman kung sapat na ang iyong bahay, kailangan mong:

• Alamin kung ano ang foot traffic sa lugar. Marami ba ang bilang ng mga tao na dumadaan? Anong oras sila dumadaan?
• Alamin kung anong klase ng mga tao ang dumadaan. Sila ba ay mga estudyante o office workers? Depende sa klase ng tao, iba-iba ang mga produkto na bibilhin nila.
• Alamin kung makikita ba ng mga dumaan ang iyong tindahan. Kung hindi, baka kailanganin mong magdagdag ng malaking signage o iba pang visible na landmark.
• Suriin ang mga lokasyon ng iyong mga kalaban. Malapit ka ba sa isang mall, convenience store, o supermarket? Gusto mo ng konting distansya mula sa kanila dahil mahirap na makipagkumpitensya diretso sa mga business establishments na ito.

Bagaman ang pagrenta ng espasyo sa mas favorable na lokasyon ay isang opsyon, hindi talaga ito nirerekomenda para sa mga beginners. Sa mababang margins ng isang sari-sari store, maaaring mahirap kumita ng sapat para matakpan ang renta.

C. Lumikha ng Listahan ng Produkto

Batay sa iyong natutunan tungkol sa iyong mga customers, kailangan mo na ngayong gumawa ng listahan ng mga produkto na ibebenta mo sa iyong sari-sari store.

Maaring ito ay tunog mahirap gawin, pero kung ikaw ay mag-focus lamang sa klase ng mga customers na magkakaroon ka, mas madali mo itong magagawa.

Halimbawa, kung ikaw ay nasa loob ng isang subdivision, ang karamihan sa iyong mga customers ay mga households. Kaya, ang pagkain at mga pangangailangan sa bahay ay perfect na produkto para sa iyong market.

Samantala, kung malapit ka sa isang opisina, ang iyong mga customers ay maaaring mga tao na nagbe-break mula sa trabaho. Kaya, maaari kang mag-stock ng mga merienda items, tulad ng kape o instant noodles. Kung maraming smokers, magbenta ka ng sigarilyo.

Kung malapit ka sa isang school, magandang ideya na mag-stock ng mga gusto o kailangan ng mga estudyante. Kasama dito ang mga candies, snacks, at school supplies.

Kapag ikaw ay gumagawa ng iyong listahan ng produkto, tandaan na:

• Maging aware sa budget ng iyong mga customer. Huwag magbenta ng mahal na brands kung sa palagay mo hindi nila ito kayang bilhin.
• Kapag mayroon kang popular na brands, siguraduhing suriin ang mga presyo ng kumpitensya. Dapat na mayroon kang parehas o mas mababang presyo maliban na lang kung ang kumpitensya ay hindi convenient bisitahin. Sa mga kaso na iyon, maaari kang magdagdag ng kaunting premium sa iyong mga presyo.
• Iwasan ang pagpili ng problematic na mga produkto, tulad ng mga may maikling expiry date o yung mga nasisira dahil sa init. Ang isang produktong nasira ay maaaring ma-wipe out ang iyong kinita sa buong araw.

Kung talagang wala kang ideya kung saan magsisimula, maaari mong suriin ang listahan ng DTI ng basic necessities at prime commodities. Ngunit, pumili lamang ng mga ito na sa tingin mo ay kailangan o gusto ng iyong mga customers.

Hindi kailangang maging perfect ang iyong listahan ng produkto. Maaari mong lagi itong i-adjust kung ano ang iyong stock matapos mong magbukas at makatanggap ng feedback mula sa iyong mga customers.

D. Hanapin ang Tamang mga Supplier

Ngayon na mayroon ka nang listahan ng produkto, oras na para hanapin ang lugar kung saan maaari kang mag-stock ng iyong mga produkto. Narito ang ilang mga ideya kung saan maaari kang makahanap ng mga produkto na ibebenta:

• Wholesalers. Ang mga ito ay mga tindahan na karaniwang nagbebenta ng kanilang mga produkto sa bulk kaya maaari kang makakuha ng iyong stock sa mas murang presyo. Ang Puregold ay isang halimbawa ng isang pambansang kilalang wholesaler. Gayunpaman, marami pang ibang mga wholesaler sa buong Pilipinas. Marahil mas kilala mo ang pangalan ng pinakamalapit sa iyo.
• Supermarkets. Hindi ito ang ideal na lugar para makuha ang iyong mga produkto. Karaniwan silang nagbebenta sa mas mataas na presyo kaysa sa mga wholesaler, kaya mas mababa ang iyong margins. Gayunpaman, kung kailangan mo lang mag-restock ng mabilis para matugunan ang demand ng customer, maaari mo itong gamitin bilang alternatibo.
• Direkta mula sa Manufacturer. Maaari kang makipag-ugnay sa isang manufacturer o distributor sa iyong lugar upang makita kung sila ay handang magbenta ng kanilang mga produkto sa iyo sa mga presyong mas mura kaysa sa isang wholesaler. Bagaman, kapag ang iyong sari-sari store ay mas na-establish na, hindi rin karaniwan na makakuha ka ng pagbisita mula sa isang salesperson na nag-aalok sa iyo ng magandang deals.
• Sari-Sari Store Apps. Mayroon ding mga dedikadong apps, tulad ng GrowSari, para sa may-ari ng sari-sari store. Bawat app ay may iba’t ibang mga tampok. Ang GrowSari, partikular, ay nangangakong magbebenta ng mga produkto sa mga may-ari ng sari-sari store sa presyo ng distributorship. Gayunpaman, ang kanilang app ay hindi pa available sa lahat ng mga probinsya sa Pilipinas.
• Online Marketplaces. Kung nais mong magdagdag ng ilang uniqueness sa mga produkto sa iyong sari-sari store, maaari kang magdagdag ng ilan mula sa online marketplaces tulad ng Shopee o Lazada. Gayunpaman, kailangan mong malaman nang eksakto kung ano ang gusto ng iyong mga customer para hindi masayang ang delivery fee.

Huwag mag-atubiling maglaan ng oras at tuklasin ang iyong mga opsyon sa supplier. Dito mapupunta ang karamihan sa iyong capital, at ito ay makakaapekto sa bawat mahalagang bahagi ng iyong sari-sari store.

Hindi mo pa kailangang bilhin ang iyong mga produkto. Maaari ka lamang mag-take note ng mga presyo upang maayos mong ma-compute kung maaari kang kumita o hindi.

Narito ang ilang mga tip sa pagpili ng supplier:

• Dapat mayroon ka nang impormasyon tungkol sa mga presyo ng iyong mga kalaban. Ang mga supplier na pipiliin mo ay dapat na magpapahintulot sa iyo na makipagkumpitensya sa isang makatwirang 10% hanggang 20% na markup, kung hindi, dapat kang maghanap ng ibang mga opsyon.
• Huwag kalimutan na ituring ang mga gastos sa transportasyon bilang bahagi ng cost ng iyong mga produkto. Ideal na ang iyong mga supplier ay malapit, para hindi ka masyadong gumastos sa transportasyon. Gayunpaman, kung bibili ka ng mga produkto sa bulk, maaari mong ikalat ang gastos sa iba’t ibang mga produkto na dala mo.
• Pinakahuli, pumili ng mga supplier na may solidong reputasyon at makatwirang return policy. Ang mga masamang supplier ay maaaring subukang lokohin ka sa pagbili ng expired o mahinang kalidad na mga kalakal. Dahil sa mababang margins, wala kang masyadong room para sa mga error.

E. Gawin ang Math

Sa puntong ito, dapat mayroon ka nang sapat na impormasyon upang makita kung maaari kang kumita mula sa pag-uumpisa ng sari-sari store o hindi.

Para gawin iyon, kailangan mong gumawa ng computation tulad ng nasa ibaba. Maaari mong gawin itong mas detalyado kung gusto mo, ngunit narito ang isang basic na halimbawa:

Sa halimbawang ito, ipagpalagay natin na hindi mo gustong mag-stock ng masyadong maraming mga item, kaya pinili mo lamang ang maliit na halaga ng mga essentials.

• Step 1: I-lista ang cost per unit ng bawat isa sa mga produkto na gusto mong i-stock. Maaari mong gawin itong mas detalyado kaysa sa nasa halimbawa sa itaas sa pamamagitan ng paglilista ng bawat item o brand.
• Step 2: Isulat ang dami ng bawat isa sa mga produkto na gusto mong i-stock.
• Step 3: I-multiply ang cost per unit at quantity upang makuha ang total cost ng bawat brand o uri ng produkto na gusto mong i-stock.
• Step 4: Idagdag ang lahat ng mga cost ng iyong mga produkto upang makuha ang total.
• Step 5: I-multiply ang total costs ng iyong mga produkto sa markup o “patong” na gusto mong idagdag sa iyong mga produkto. Sa halimbawang ito, ginamit ang 20% na markup.
• Step 6: I-lista ang estimate ng iyong iba pang mga gastos. Maaaring kasama dito ang transportasyon, renta, sahod, kuryente, at tubig. Sa halimbawang ito, hindi nagbabayad ng renta o sahod ang may-ari ng sari-sari store. Tandaan na maaaring makaharap ka ng iba pang mga gastos sa susunod, tulad ng mga buwis.
• Step 7: I-subtract ang total ng iyong iba pang mga gastos mula sa iyong markup. Ang numero na makukuha mo ay ang iyong kita kung naibenta mo ang lahat ng mga produkto.

F. Oras ng Desisyon: Maaari bang Gumana ang Sari-Sari Store sa Iyong Lokasyon?

Matapos gawin ang iyong mga computation, kailangan mo na ngayong gumawa ng isa pang mahalagang desisyon batay sa impormasyon na mayroon ka. Sagutin ang mga tanong sa ibaba upang makita kung may sense ba ang sari-sari store o hindi.

• Maaari mo bang talunin ang iyong mga kalaban?
• Maaari mo bang mabenta ang buong dami ng mga kalakal na plano mong i-stock sa isang makatwirang halaga ng oras?
• Nagbigay ba ng sense ang potensyal na kita batay sa goal na gusto mong maabot? Kung hindi tutulong ang kita upang maabot ang iyong goal, maaaring gusto mong tuklasin ang iba pang mga paraan ng pagkakakitaan sa halip.

Hindi madali sagutin ang mga tanong na ito, kaya maaaring gusto mong gawin muna ang isang trial run. Ito ay dapat na makatulong sa iyo na magtayo ng kumpiyansa na gumagawa ka ng tamang desisyon.

Kapag nagdesisyon ka na ito talaga ang gusto mong gawin, kailangan mong maging committed dito sa mahabang panahon. Ang mga susunod na hakbang ay mangangailangan ng maraming effort at magdudulot ng karagdagang mga gastos.

Phase 3: Pagrerehistro ng Negosyo at Paglulunsad

Sa puntong ito, oras na para gawing realidad ang iyong mga plano. Upang gawin ito, kailangan mong simulan ang iyong negosyo ng tama at magtrabaho ng mabuti araw-araw para kumita ng sapat upang mabayaran ang mga gastusin ng iyong negosyo.

A. Pagrerehistro ng Pangalan ng Iyong Sari-Sari Store

Upang simulan ang iyong negosyo ng tama, kailangan mong magparehistro sa mga kinakailangang ahensya ng gobyerno. Sa pamamagitan ng tamang pagpaparehistro, maaring maging legal ang iyong negosyo at makinabang sa mga programa ng gobyerno para sa mga micro at maliliit na negosyo.

Karaniwan, ang unang hakbang sa proseso ay ang pagpaparehistro ng pangalan ng iyong negosyo. Ngunit, para sa mga sari-sari store, opsyonal lamang ito kung gagamitin mo lamang ang iyong pangalan.

Ngunit, kung nais mong gumamit ng pangalan ng negosyo, kailangan mong magparehistro sa gobyerno. Maari mo lamang panatilihing simple ang pangalan ng negosyo tulad ng pagsasama ng “iyong pangalan” at “sari-sari store”. Halimbawa, “Sari-Sari Store ni Lydia Bautista”.

Para sa isang sari-sari store, inirerekomenda na magparehistro bilang isang sole proprietorship sa DTI. Maari mong gawin ito ng madali sa pamamagitan ng pagbisita sa lokal na opisina ng DTI o one-stop shop. Ang pagpaparehistro sa DTI ay magagawa rin online.

Tandaan na ang mga bayarin na kailangan mong bayaran ay depende sa saklaw ng negosyo na pipiliin mo. Para sa mga sari-sari store, maari mo lamang piliin ang “Barangay” bilang saklaw, kaya kailangan mo lamang magbayad ng ₱200 plus ang bayad sa documentary stamp para magparehistro.

B. Pagrerehistro sa BIR

Sunod, kailangan mong magparehistro sa BIR sa pamamagitan ng pagbisita sa revenue district office (RDO) na may hurisdiksyon sa lungsod o munisipyo kung saan matatagpuan ang iyong tindahan, o sa pamamagitan ng kanilang online registration system. Tandaan na maari mong gawin ito kasabay ng pagkuha ng iyong business permit mula sa iyong opisina ng lungsod o munisipyo.

Dahil ikaw ay isang sole proprietorship, kailangan mong punan ang BIR form 1901.

Maari mong tanungin ang mga staff ng BIR kung may mga tax exemptions para sa mga may-ari ng sari-sari store. Kung wala, maari mong asahan na magbayad ng sumusunod:

• Taunang bayad sa pagpaparehistro (ARF): ₱500
• Documentary stamp tax: ₱15
• Certification fee: ₱15
• Pagpaparehistro ng mga libro ng mga account: ₱800
• Sales Invoice: ₱30

Sa kabuuan, kailangan mong magbayad ng ₱1,360 para makumpleto ang iyong pagpaparehistro sa BIR.

Sa ilalim ng TRAIN law, exempted ka sa pagbabayad ng mga buwis hangga’t hindi kumikita ng higit sa ₱250,000 taun-taon ang iyong sari-sari store. Ngunit, kailangan mo pa ring isumite ang iyong mga papeles buwanan, quarterly at taun-taon upang sumunod sa mga kinakailangang proseso.

C. Kumuha ng Business Permit para sa Iyong Sari-Sari Store

Kailangan ba ng business permit ang isang sari-sari store? Oo. Ang mga sari-sari store ay itinuturing na micro-business at kailangan mong kumuha ng business permit bilang bahagi ng mga kinakailangan sa pagpaparehistro ng gobyerno.

Maari mong tanungin ang mga staff sa iyong lokal na city o municipal hall kung may mga exemptions para sa isang sari-sari store business. Ngunit, kung wala, kailangan mong dumaan sa regular na mga proseso.

Mga Kinakailangan para sa Business Permit ng isang Sari-Sari Store

• Barangay Business Clearance – maari mong makuha ito mula sa barangay hall na may hurisdiksyon sa lugar kung saan matatagpuan ang iyong sari-sari store.
• Community Tax Certificate (CTC) o cedula – maari mong makuha ito mula sa iyong city, municipal, o barangay hall.
• Mga larawan ng labas ng iyong sari-sari store – kailangan magsumite ng mga printed copies ng mga larawang ito ang mga aplikante.
• Sketch o vicinity map ng lokasyon ng iyong tindahan – maari mo ring gamitin ang screenshot mula sa Google Maps.
• Original at kopya ng iyong DTI Business Name Registration Certificate.
• Kopya ng iyong kontrata ng lease (kung inuupahan mo ang lokasyon).

Paano Kumuha ng Business Permit para sa isang Sari-Sari Store

• Pumunta sa municipal o city hall na may hurisdiksyon sa iyong lugar ng negosyo at kumuha ng opisyal na checklist ng mga kinakailangan para sa aplikasyon ng business permit. Maari mong gamitin ang listahan sa itaas bilang reference ngunit tandaan na maaring magbago ang mga kinakailangan nang walang paunang abiso, kaya kailangan itong i-verify sa mga tauhan sa city o municipal hall.
• Kumuha ng kopya ng form ng aplikasyon para sa business permit mula sa city o municipal hall. Maari mo rin itong makuha online, kung available.
• Notarize ang iyong business permit application form.
• Isumite ang business permit application form kasama ang iba pang mga kinakailangan.
• Magbayad ng assessment fee.
• Kapag lahat ay nasa ayos na, sasabihin sa iyo ng staff kung kailan mo maaring makuha ang business permit para sa iyong sari-sari store. Bumalik lamang sa itinalagang petsa.

Magkano ang Business Permit para sa isang Sari-Sari Store?

Depende ito sa lungsod o munisipyo. Iba-iba ito at maaring magkabisa mula ₱300 hanggang ₱5,000.

Tandaan na ang business permit ay kailangan mong bayaran quarterly o taun-taon. Kaya, siguraduhin na isama ang gastos na ito bilang bahagi ng kailangan mong mabayaran gamit ang kita ng iyong sari-sari store.

D. Pag-setup at Pag-stock ng Iyong Sari-Sari Store

Kapag tapos na ang iyong mga pagpaparehistro sa gobyerno, ang susunod na hakbang ay ang pag-setup ng iyong sari-sari store. Ito rin ang oras para bumili ng mga item sa iyong listahan ng produkto upang maari mo nang ibenta ang mga ito sa iyong mga customer.

Nasa sa iyo kung nais mong gumastos para sa konstruksyon upang gawing mas kaakit-akit ang iyong tindahan. Ngunit, maari mo itong gawin ng dahan-dahan at gumastos habang kumikita.

Mayroong ilang mga bagay na dapat mong gawin upang i-optimize ang setup ng iyong sari-sari store. Kabilang dito ang:

• Siguraduhin na madaling makita mula sa malayo ang mga pinakapopular na brand at produkto. Isang trick na maari mong gamitin ay ang pag-align ng pareho o katulad na mga produkto tulad ng ginagawa nila sa supermarket. Ito ay magpapabuti sa visibility ng mga produktong ito at aakit sa mga customer sa iyong tindahan.
• Tanungin ang iyong mga supplier para sa mga poster, sign, at iba pang mga bagay na maari mong gamitin para ipromote ang mga produkto. Ilagay ang mga ito kung saan madaling makita. Ito rin ay makakatulong upang ipaalam sa iyong mga customer na mayroon kang mga brand na iyon.
• Gawin itong malinis at maayos. Nakakatukso na ilagay lamang ang iyong mga poster at stock kung saan may espasyo; ngunit, hindi alam ng mga taong naglalakad kung saan tumingin kung magmumukhang magulo ito mula sa labas.
• Kapag inaayos mo ang mga produkto ng iyong sari-sari store, dapat mong gawin itong madali para sa iyo na makuha ang pinakamaagang stock. Ang paraan ng pag-aayos ng iyong mga produkto ay dapat sumunod sa sistema ng “First In, First Out”(FIFO). Ibig sabihin, dapat mong ibenta palagi ang stock na nauna mong binili o may pinakamaagang expiry date.
• Tignan sa iyong lokal na city o municipal office kung maari kang kumuha ng lisensya para magbenta ng regulated na mga produkto, tulad ng sigarilyo at alak.

Maari mo ring i-setup ang iyong tindahan bilang isang lugar ng pagtitipon para sa mga tao sa iyong komunidad sa pamamagitan ng pagdagdag ng mga upuan o mesa. Ito ay maaaring makatulong sa pag-attract ng mga customer. Ngunit, dapat kang maging maingat na hindi ito maka-attract ng masamang crowd, tulad ng mga lasing, na maaring matakot sa iyong iba pang mga customer.

E. Pagbubukas at Pagpapatakbo ng Iyong Tindahan

Pagkatapos ma-setup ang iyong tindahan, maari mo na itong buksan at simulan ang pagbebenta ng iyong stock. Huwag asahan na maging matagumpay kaagad. Mayroon pang maraming trabaho na gagawin upang gawing profitable ang iyong sari-sari store, kabilang dito ang:

• Dapat mong desisyunan kung ano ang iyong oras ng pagbubukas at pagsasara ayon sa foot traffic sa lokasyon ng iyong sari-sari store.
• Tandaan, ang customer na may magandang karanasan ay may mas mataas na posibilidad na bumalik sa iyong tindahan. Kaya, subukan mong magtayo ng magandang relasyon sa iyong mga customer hangga’t maari.
• Sa mga oras na wala masyadong mga customer, maari kang manatiling produktibo sa pamamagitan ng paggawa ng online marketing, pag-aayos ng iyong stock, o pag-update ng iyong mga rekord.

Sa ngayon, gawin mo lamang ang mga bagay na ito ng dahan-dahan upang hindi ka ma-overwhelm. Pagkatapos mong ma-feel ang pagpapatakbo ng sari-sari store, ang susunod na bagay na dapat mong pagtuunan ay ang maabot ang breakeven point ng iyong sari-sari store.

Ang breakeven point ay kung saan “Nagbebenta ka ng sapat upang mabayaran ang mga gastusin ng iyong negosyo”. Ito ay dapat na iyong unang monetary goal. Dapat mong mabayaran ang lahat ng iyong nagastos sa ngayon, kabilang ang mga bayarin sa pagpaparehistro ng gobyerno.

Upang gawin ito, kailangan mong magtrabaho ng mabuti sa mga susunod na hakbang.

F. Mahigpit na Pag-record ng Iyong Inventory at Sales

Ang isa sa mga pangkaraniwang dahilan kung bakit nagsasara ang mga sari-sari store ay dahil sa hindi magandang pamamahala ng inventory. Isang produkto lamang na nag-expire, nasira, o nawala ay maaaring magdulot ng pagkawala ng kita para sa isang araw.

Kaya naman, dapat kang maging sobrang higpit sa pamamahala ng iyong inventory.

Para sa isang sari-sari store business, ang tamang pamamahala ng inventory ay kinabibilangan ng mga sumusunod:

• Siguraduhing naitatala ang lahat, mula sa inventory hanggang sa cash, na pumapasok at lumalabas sa iyong sari-sari store. Maaari kang gumamit ng computer, phone apps, o ledger para dito.
• Sa tulong ng tamang record, makikita mo kung aling mga produkto ang mas mabilis na naibebenta kaysa sa iba. Sa ganitong paraan, maaari kang magplano at mag-stock ng iyong tindahan ayon dito. Ang iyong layunin ay maiwasan ang anumang “out of stock” na mga isyu kapag bumibili ang iyong mga customer.
• Laging subaybayan ang mga petsa ng expiry. Tulad ng nabanggit na, kapag nagbebenta ka ng iyong stock, siguraduhing ibenta muna ang mga naunang binili o may pinakamalapit na petsa ng expiry.
• Itago nang maayos ang iyong mga produkto. Gusto mong panatilihing malayo ang mga ito sa sobrang init, mga pest, at pagnanakaw.
• Huwag kumuha ng anumang produkto mula sa sari-sari store nang hindi nagbabayad para dito. Totoo na pag-aari mo ang stock, ngunit dapat mong ihiwalay ang pinansya ng sari-sari store mula sa personal na paggamit. Siguraduhing sumusunod din ang iyong pamilya sa patakaran na ito.
• Huwag magbenta sa umuutang. Ang “Palista” ay kalaban ng maliliit na negosyo tulad ng sari-sari store. Ang mga utang ay hindi lamang maaaring magpawi ng iyong kita kundi maaari ring humantong sa pagsasara ng iyong negosyo.

Narito ang isang halimbawa ng inventory at sales record.

Sa simula, maaaring magmukhang kumplikado ito ngunit kapag nasanay ka na, magiging mas madali na ito. Hatiin natin ito sa mas maliliit na bahagi.

• Hakbang 1: Isulat ang panahon na sasaklawin ng inventory at sales record. Maaaring araw-araw, lingguhan, o buwanan depende sa iyong mga pangangailangan. Dahil baguhan ka pa lamang at wala pang maraming sales volume, ang “lingguhan” ay isang magandang simula. Maaari kang gumawa ng “araw-araw” kapag malaki na ang iyong sales.
• Hakbang 2: Ilagay sa listahan ang lahat ng mga produkto na ibebenta mo. Siguraduhing isama ang mga detalye tulad ng kanilang brand, variant/flavor, at laki. Kung nagbebenta ka ng mga item sa “tingi”, ang isusulat mo ay ang laki sa “tingi”.
• Hakbang 3: Isulat ang simula ng dami ng iyong mga produkto. Dahil bagong bukas ka lamang, ang simula ng dami para sa lahat ng iyong mga produkto ay zero. Pagkatapos ng linggo, gumawa ng bagong record kung saan ang iyong simula ng dami ay kung magkano ang bawat produkto na mayroon ka sa dulo ng linggo.

• Hakbang 4: Ilagay sa listahan ang halaga ng bawat produkto na iyong na-stock. Kung ibinebenta mo ito sa “tingi”, isulat mo kung magkano ang halaga nito sa bawat piraso.
• Hakbang 5: Isulat ang dami ng bawat produkto na iyong na-stock.
• Hakbang 6: Awtomatikong kikilalanin ng template kung magkano ang ginastos sa bawat uri ng produkto. Ito ay ang dami na pinarami sa halaga ng item. Sa ibaba, makikita mo ang kabuuang halaga ng pagbili. Dapat itong katumbas ng halaga na ipinapakita sa resibo mula sa iyong shopping trip.

• Hakbang 7: Ilagay sa listahan ang presyo ng benta para sa bawat item na mayroon ka.
• Hakbang 8: Habang pinapatakbo mo ang iyong tindahan, maaari kang magsulat kung magkano ang naibenta mo ng bawat item sa kolumnang ito. Kung nahihirapan kang mag-update habang pinapatakbo ang iyong tindahan, maaari kang magsulat muna sa papel at ilipat ito sa template sa dulo ng bawat araw.
• Hakbang 9: Habang ina-update mo ang iyong sales, awtomatikong mag-u-update din ang template kung magkano ang iyong sales para sa bawat item. Makikita mo ang kabuuang sales para sa panahon sa ibaba.

• Hakbang 10: Sa ‘Bad Stock’, ilagay kung ilan sa bawat uri ng produkto ang nasira, hindi nabayaran, o nawala.
• Hakbang 11: Awtomatikong na-update ang bahaging ito habang inilalagay mo ang dami ng iyong sales at bad stock. Dito makikita mo kung magkano ng bawat produkto ang dapat mong mayroon pa sa kamay. Siguraduhing suriin araw-araw kung ang iyong mga talaan ay tumutugma sa tunay na sitwasyon sa iyong tindahan.

• Hakbang 12: Kapag natapos na ang linggo, kailangan mo lamang kopyahin ang ginawa mo so far at baguhin ang petsa para sa susunod na linggo. Maaari mong kopyahin ang paglalarawan ng produkto, halaga ng item, at presyo ng pagbebenta. Gayunpaman, kailangan mong alisin ang dami upang magkaroon ng malinis na talaan para sa linggo. Kung bibili ka ng bagong produkto, idagdag lamang ang bagong hilera sa paglalarawan ng produkto.
• Hakbang 13: Sa wakas, kailangan mong kopyahin ang ‘Current Stock on Hand’ mula sa nakaraang linggo at gawin itong iyong bagong starting balance.

Tulad ng nakita mo sa halimbawa sa itaas, nangangailangan ito ng maraming pagsisikap upang mahigpit na mapanatili ang iyong inventory at sales record. Gayunpaman, kapag nakikita mo ang mga numero, nauunawaan mo ang halaga ng bawat isa sa mga produkto na ibinebenta mo. Kaya naman, dapat alagaan nang maayos ang lahat sa iyong inventory.

G. I-promote ang Iyong Tindahan sa Lokal at Sa Pamamagitan ng Iyong Network

Kapag bukas ka na, maaari kang malayang mag-promote ng iyong negosyo. Maraming paraan para gawin ito, at maaari kang maging kasing kreatibo hangga’t maaari.

Narito ang ilang mga ideya:

• Bisitahin ang iyong mga kapitbahay at ibahagi ang balita. Kung tama ang iyong pananaliksik, dapat na alam mo na kung anong mga produkto ang kanilang interesado. Sabihin sa kanila na mayroon kang mga produktong iyon kung kailanman sila ay kailanganin. Huwag magbigay ng libreng mga bagay, baka ipagkaloob nila ito.
• Sumali sa mga social media group o chats para sa iyong subdivision o lugar. Karaniwang makikita mo ang mga ito sa Facebook. Maaari kang mag-announce na bukas na ang iyong tindahan, at maaari ka ring mag-post ng mga update tulad ng pagsasabi sa kanila tungkol sa anumang bagong produkto na dala mo.
• Tanungin ang iyong barangay hall kung mayroong mga lokal na kaganapan na darating. Maaaring makakita ka ng pagkakataon na ma-promote ang iyong sari-sari store doon kung papayagan ka rin nilang ibenta ang iyong stock sa panahon ng kaganapan.

Maaaring mahirap makahanap ng oras para sa mga promosyon lalo na kapag pinapatakbo mo ang tindahan sa parehong oras. Gayunpaman, sa mga oras na wala masyadong mga customer, maaari mong gamitin ang oras na ito para mag-promote online.

H. Oras ng Desisyon: Ano ang Dapat Mong Baguhin Upang Kumita ang Iyong Sari-Sari Store?

Pagkatapos ng ilang buwan ng pagpapatakbo ng iyong sari-sari store, dapat mong matukoy kung ang iyong plano ay gumagana o hindi. Kung hindi gumagana ang plano, oras na upang magpahinga at suriin kung ano ang ginagawa mo.

Suriin ang iyong mga numero. Mayroon bang mga lugar sa operasyon ng iyong sari-sari store na dapat mong ayusin?

• Kung sa tingin mo na masyadong mababa ang iyong margins, maaari kang magtaas ng iyong mga presyo. Ngunit kung hindi ito isang opsyon dahil sa kompetisyon, maaari kang subukang bawasan ang iyong mga gastos sa pamamagitan ng paghanap ng bagong mga supplier o pagbili nang pakyawan.
• Nagbebenta ba ng mabagal ang iyong mga produkto? Dapat mong suriin kung ang mga produkto na dala mo ay tumutugma sa mga pangangailangan ng iyong mga customer. Maaari ka ring mag-promote ng higit pa o suriin kung ang iyong oras ng pagbubukas ay tumutugma sa oras na mayroong mataas na foot traffic.
• Mayroon ka bang mga produktong nagiging masama o nawawala? Dapat kang maging mas higpit sa iyong pamamahala ng inventory.
• Bumabalik ba ang mga customer sa iyong tindahan? Kung hindi, kailangan mong malaman kung bakit at malutas ang problemang iyon bago maging huli ang lahat.

Narito ang isang halimbawa ng isang adjustment na matututunan mo sa pamamagitan ng pagsusuri sa iyong mga numero:

Sa halimbawang ito, ang original flavor ng Vienna sausage ay mas maraming binebenta kaysa sa spicy flavor. Maaaring mas gusto ng iyong mga customer ang original flavor. Kung ganun ang kaso, ang adjustment na dapat mong gawin ay mag-stock ng mas kaunti ng spicy variant.

Subalit, maaaring ang rason ay hindi nila nakikita ang spicy variant sa iyong mga shelves kaya hindi sila bumibili nito. Kung iyon ang rason, kailangan mong siguraduhing makikita ang spicy variant sa iyong sari-sari store.

Narito ang isa pang halimbawa.

Sa itaas, makikita mo na ang mga talaan ay nagpapakita ng isang bad stock ng mataas na halagang item na nagkakahalaga ng ₱135. Dahil hindi mo na maaaring ibenta ang produktong iyon, ito ay malaking kawalan para sa iyong sari-sari store, lalo na sa iyong mababang margins. Alamin kung bakit ito nangyari at siguraduhing matuto mula sa iyong mga pagkakamali.

Ito ay ilan lamang sa mga halimbawa ng kung ano ang maaaring mangyari. Mayroong maraming iba pang mga sitwasyon kung saan ang mga numero ay magpapakita ng mga problema sa iyong tindahan na maaari mong gawing mga adjustments.

Tandaan, ang iyong unang layunin para sa phase na ito ay magbenta ng sapat upang masakop ang iyong mga gastos, mula sa halaga ng mga produkto hanggang sa mga bayarin ng gobyerno. Kapag naabot mo na ang layuning iyon, saka ka maaaring magsimula ng pag-expand at pag-iisip ng pagtaas ng iyong mga kita.

Phase 4: Pagpapalaki ng Iyong Sari-Sari Store

Matapos mong maabot ang breakeven point sa nakaraang phase, panahon na para palakihin ang iyong sari-sari store at kumita ng mas malaking kita.

Sa puntong ito, mayroon ka nang mas malinaw na ideya kung ano ang epektibo o hindi epektibo sa iyong komunidad. Sa ika-apat na phase, kailangan mong gamitin ang lahat ng iyong natutunan para maabot ang layunin na iyong itinakda mula sa simula.

A. Paghihiwa-hiwalay ng Iyong Malaking Layunin sa Mas Maliliit na Layunin

Kung kakatapos mo lamang maabot ang breakeven point, mahirap paniwalaan na magiging katotohanan ang layuning “Gusto kong kumita ng ₱10,000 kada buwan sa pamamagitan ng sari-sari store.”

Kaya naman magandang ideya na paghiwa-hiwalayin ang iyong malaking layunin sa mas maliliit na layunin. Halimbawa, ang layuning kumita ng ₱10,000 kada buwan ay maaaring paghiwa-hiwalayin sa:

• ₱2,500 pagkatapos ng 3 buwan
• ₱5,000 pagkatapos ng 6 buwan
• ₱7,500 pagkatapos ng 9 buwan
• ₱10,000 pagkatapos ng 12 buwan

Nasa sa’yo kung paano mo paghihiwa-hiwalayin ang iyong layunin. Subalit gawin itong makatotohanan sa pamamagitan ng paggamit ng datos mula sa iyong mga tala. Kapag na-lista mo na ang iyong mga maliliit na layunin, maaari kang magpatuloy sa paggawa ng mga adjustment na iyong natutunan mula sa nakaraang phase para mas pataasin ang kita ng iyong tindahan.

B. Pagpapalawak ng Iyong Sari-Sari Store

Para malapit sa iyong mga layunin, maaaring naisin mong simulan ang pagtuklas ng mga paraan kung paano palalawakin ang iyong sari-sari store. Maaari kang maging malikhain hangga’t gusto mo, basta’t isipin mo muna ang iyong mga customer.

Narito ang ilang mga ideya:

• Palawakin ang iyong hanay ng produkto kung sa tingin mo ay may mga produktong bibilhin ng iyong mga customer na hindi mo pa binibenta. Halimbawa, kung may malaking pagtaas sa bilang ng mga sanggol sa iyong komunidad, maaaring naisin mong magsimula ng pagbebenta ng diapers.
• Palawakin ang sukat ng iyong tindahan kung ginagawa ng iyong mga customer ang karamihan ng kanilang grocery shopping sa iyo kaysa sa pagpunta sa mga supermarket. Maging maingat lamang na hindi mag-overstock.
• Palawakin ang abot ng iyong tindahan sa pamamagitan ng pag-aalok ng delivery sa mga customer na nakatira sa malalayong lugar. Alukin lamang ito kung may oras ka para dito. Magtakda ng malinaw na set ng mga patakaran upang tumugma ang inaasahan ng iyong mga customer sa iyong kakayahan.
• Pag-isipan ang pagdagdag ng “pabili” o personal shopper service. Kung may mga customer ka sa iyong lugar na palaging busy at walang oras na mamili ng groceries para sa kanilang sarili, baka interesado sila sa “pabili” service. Maaari mo lamang itong singilin ng premium at gawin ito sa parehong oras na bumibili ka ng stock para sa iyong sari-sari store.

Isang paalala lang. Minsan maaari kang masyadong maexcite sa pagsusubok ng bagong mga ideya na pinipilit mong gawin ito nang hindi iniisip ang gastos. Tuwing may ideya ka, umupo muna at isulat ang mga kalamangan at disadvantages nito. Sa ganitong paraan, maaari kang magdesisyon nang may sapat na kaalaman.

C. Ano ang Itsura ng Tagumpay para sa isang Sari-Sari Store

Nasa sa’yo na kung ano ang itsura ng tagumpay para sa iyo batay sa layunin na iyong itinakda sa simula. Kung sa tingin mo ay sulit ang kita na iyong kinikita para sa oras at pagsisikap na iyong inilagay sa sari-sari store, patuloy na magsikap para palakihin ito.

Batay sa mga halimbawa na ating ginamit sa gabay na ito, ang itsura ng tagumpay ay parang ang mga sumusunod:

Ang kanilang kabuuang kita para sa isang buwan ay tumutugma sa kanilang layuning kumita ng ₱10,000 kada buwan.

Ang kanilang mga benta ay umabot sa halos ₱16,000 kada linggo na humahantong sa halos ₱2,286 kada araw. Sa margin na 20%, ito ay katumbas ng halos ₱2,600 netong kita kada linggo o ₱372 netong kita kada araw.

Pagkatapos ibawas ang iba pang mga gastos, maiiwan sila ng ₱10,078 na kita para sa buwan. Maaari nilang gamitin ang kita na ito para palakihin pa ang kanilang tindahan o i-withdraw ito para sa personal na paggamit.

Para sa iyo, maaaring iba ang numero, subalit basta’t ito ay layunin na iyong ginawa ng maingat, dapat mong ituring itong tagumpay kapag naabot mo na ito.

D. Oras ng Desisyon: Dapat Ba Ituloy ang Pagpapatakbo ng Iyong Sari-Sari Store?

Kung ikaw ay matagumpay, siguradong oo. Kung mayroong nagbago sa iyong buhay, maaaring naisin mong gumawa ng mga pag-aadjust. Halimbawa, kung wala ka nang maraming oras kumpara sa dati, maaari kang mag-hire ng part-time na empleyado o baguhin ang iyong mga oras ng pagbubukas.

Kung hindi mo magawang maging profitable ang iyong sari-sari store, huwag agad sumuko. Gamitin ang lahat ng opsyon na maaari para gawin itong epektibo.

Subalit, kung nasuri mo na at na-adjust na lahat ng maaari tungkol sa operasyon ng iyong sari-sari store at wala ka pa ring natagpuang paraan para gawin itong epektibo, walang kadahilanang ikahiya ang pag-abandona at pagsasara nito.

Magpahinga at alagaan ang iyong sarili. Ang pagsisikap na iyong ginugol sa iyong sari-sari store ay hindi nasayang. Lahat ng iyong natutunan at naranasan ay magiging mahalaga para sa isang hinaharap na negosyo.

Mga Tips at Babala

1. Ihiwalay ang pera ng sari-sari store mula sa personal na gamit

Kung kailangan mo ng isang item mula sa sari-sari store, kailangan mo rin bayaran ito sa tindahan, kahit na ikaw ang may-ari nito. Maaring nakakaakit na kunin ang kailangan mo mula sa tindahan anumang oras, ngunit ito ay isang masamang gawi na maaaring magdulot ng pagkalugi sa iyong tindahan.

2. Tandaan: Huwag magpautang

Dahil ang iyong mga kliyente ay mga taong kilala mo, tulad ng iyong mga kapitbahay, maaring matukso sila na magbayad sa pamamagitan ng “palista” o utang. Ngunit, dahil sa mababang margin ng sari-sari store, isang masamang utang ay maaaring magdulot ng pagkawala ng kita na maaaring tumagal ng isang araw o kahit isang linggo.

3. Para sa mga sari-sari store, ang tagumpay ay ang pagpaparamdam sa iyong mga customer na maginhawa silang mamimili sa iyo

Kung sakaling wala kang produktong hinahanap ng isang customer, huwag sabihing “wala kami nito”, sabihin mo na lang na ito’y “out of stock”. Pagkatapos, tiyakin mo sa iyong mga customer na magkakaroon ka nito sa susunod na araw ng pag-stock.

4. Ang mga salesmen minsan ay bibisita sa iyo para hikayatin kang magtinda ng kanilang mga produkto sa iyong tindahan. Subukang makipag-negotiate ng magandang kasunduan para sa iyong tindahan

Humiling ng mga discount, poster, equipment, at iba pang mga bagay na maaaring makatulong na ibenta ang kanilang mga produkto. Kung kailangan ng kanilang mga produkto na ilagay sa refrigerator, siguraduhing isama sa kalkulasyon ang gastos sa kuryente. Maaari kang tumanggi na magtinda ng isang produkto kung sa tingin mo hindi ka nakakuha ng magandang kasunduan.

5. Huwag tumigil sa paghahanap ng iba pang paraan para maabot ang mas maraming customer

Dahil ang sari-sari store ay isang negosyong may mababang margin, kailangan mong dagdagan ang iyong volume ng benta hangga’t maaari.

Mga Madalas Itanong

1. Profitable pa ba ang pagpapatakbo ng sari-sari store?

Oo, ang sari-sari store ay maaaring maging profitable pa rin. Gayunpaman, dahil sa mababang margins, hindi ito nagbibigay ng maraming room para sa error.

Ang tagumpay ay iba-iba mula sa tao sa tao. Kaya, depende sa iyo kung anong level ng profit ang maaaring ituring na sapat para sa iyong mga pangangailangan. Kung mayroon kang isang layunin na hindi maabot ng kita ng sari-sari store, baka hindi ito worth it para sa iyo na magpatakbo ng sari-sari store business.

2. Magkano ang gastos sa pag-uumpisa ng sari-sari store?

Ang mga sari-sari store ay nagkakahalaga ng iba’t iba depende sa kung gaano karaming inventory ang gusto mong dalhin, kung plano mong mag-renta at magpatayo ng espasyo, at kung mag-hire ka ng mga empleyado. Maaari itong magkakahalaga ng mababa sa ₱3,940 at maaaring umabot sa anim na digit depende sa kung gaano ka kalaki ang iyong investment dito.

Narito ang listahan ng mga gastos na maaari mong asahan:

• Inventory Costs: ₱2,000 to ₱30,000+
• Transportation: ₱50 to ₱300+
• Rent: ₱0 to ₱10,000+
• Construction: ₱0 to ₱30,000+
• Salary: ₱0 to ₱10,000+
• DTI Registration: ₱230
• BIR Registration: ₱1,360
• Business Permit: ₱300 to ₱5,000

Tandaan na hindi pa kasama dito ang anumang operational costs na maaaring magkaroon ka, tulad ng kuryente o tubig utilities.