Ang investment ay isang paraan para palaguin ang yaman sa paglipas ng panahon, protektahan ang iyong pera laban sa inflation, magbigay ng passive income, at mas mabilis na maabot ang iyong financial goals. Para makahanap ng tamang investment, bumuo ng iyong criteria at i-match ito sa mga available na investment products.
Maraming factors at investment options na kailangang i-evaluate na maaaring overwhelming sa pag-decide kung saan ilalagay ang iyong pinaghirapang pera.
Dapat ba akong mag-start mag-invest ng maliit na halaga o mag-risk ng mas malaking suma para sa mas malaking kita? Worth it ba ang magkaroon ng fund manager? Kaya ko bang i-manage ang aking portfolio? Mas maganda ba ang mag-invest sa stocks kaysa sa real estate?
Kung ikaw ay nagsisimula pa lang sa iyong investment journey o naghahanap ng susunod na venture, itong article ay mag-gagabay sa iyo sa pagpili ng pinakamagandang investment base sa iyong budget, risk profile, edad, at investment goals.
DISCLAIMER: Ang article na ito ay para lamang sa informational purposes at hindi dapat ituring bilang professional financial investment advice. Ang author at Sisig Express ay hindi affiliated sa anumang companies na nabanggit dito at wala silang hawak na positions sa anumang investments sa oras ng publication.
Table of Contents
Una sa Lahat: Ang Iyong Investing Risk Tolerance
Bago ka mag-start mag-invest, kailangan mong alamin ang iyong risk profile. Tukuyin ang iyong risk tolerance o ang antas ng uncertainty na kaya mong hawakan kapag gumagawa ng investment decision. Hindi lang ito tungkol sa kung gaano kalaking risk ang kaya mong tanggapin kapalit ng potential profit kundi pati na rin ang laki ng losses na kaya mong tiisin dahil sa volatility ng investment. Ang iyong edad, financial capacity, at savings goal ay maaaring maka-impluwensya sa iyong risk tolerance.
Yung mga individuals na malapit na sa retirement age o lampas na dito ay maaaring mas gusto ang mag-invest sa low-risk at short-term debt instruments para protektahan ang halaga ng kanilang pera at malampasan ang inflation. Sa kabilang banda, yung mga mas bata na may mas maraming pagkakataon na kumita ay may luxury ng oras para daanan ang market volatility at maghintay para sa mas mataas na long-term gains.
Pagdating sa financial capacity, yung mga mas mayayamang investors ay kayang mag-explore ng mas maraming investment vehicles at bumuo ng diversified portfolio para mabawasan ang risks. Mas gusto nilang mag-invest sa long-term assets dahil hindi issue sa kanila ang liquidity at kaya nilang tiisin ang temporary losses sa pag-asang malaking returns sa katagalan.
Ang iyong savings goal ay kinabibilangan ng purpose, costs, at time frame. Ang mga goals na gusto mong maabot sa loob ng mas mababa sa 3 taon ay maaaring ituring na short-term (ST), 3 hanggang 10 taon ay medium-term (MT), at yung mga aabutin ng higit sa 10 taon ay itinuturing na long-term (LT). Ang duration ng iyong financial goal ay dapat tumugma sa investment horizon para ma-maximize ang investment at maabot ang iyong target.
Ang level ng risk tolerance ng isang tao ay maaaring i-classify bilang conservative, moderate, at aggressive.
1. Conservative Investors
Ang mga investors na ito ay inuuna ang preservation ng capital kaysa sa appreciation. Mas gusto nila ang liquid o stable investments na nagbibigay ng guaranteed returns at nagmiminimize ng losses. Ang kanilang portfolio ay karaniwang binubuo ng safe o minimal risk investments na nagreresulta sa mas mababang returns kumpara sa riskier investments.
2. Moderate Investors
Ang mga investors sa kategoryang ito ay pinahahalagahan pareho ang capital preservation at growth. Nag-iinvest sila sa mga instruments na may considerable risks at tinatanggap ang short-term losses para sa modest returns sa long term. Pinapayagan sila nito na kumita ng higit pa kaysa sa conservative investors kapag maganda ang takbo ng market at hindi gaanong malaki ang loss kumpara sa aggressive investors kapag bumaba ang market.
3. Aggressive Investors
Ang aggressive investors ay komportable sa pag-take ng substantial risks para sa maximized long-term returns. Sila ay karaniwang seasoned investors na may malawak na portfolio at kayang tiisin ang mataas na volatility ng market. Handa silang tanggapin ang malaking losses kapalit ng malaking potential rewards sa katagalan.
Pinakamagandang Investments sa Pilipinas para sa Conservative Investors
1. High-Yield Savings Account
Ang pag-invest sa high-yield savings account ay nagbibigay-daan para kumita ka ng mas mataas kumpara sa regular savings account. Ang iyong kasalukuyang bangko ay maaaring mayroon nang ganitong financial product kung saan mas mataas na interest rate ang ibinibigay kapag naabot ang specified average daily balance sa loob ng fixed period. May mga bangko rin na nagbibigay ng bonus interest kung walang withdrawals na ginawa sa loob ng isang buwan.
Para sa mas mataas pa na interest rates, isaalang-alang ang pagbukas ng account sa isang digital bank. Nag-aalok sila ng competitive rates na hanggang 4.5% sa savings accounts kumpara sa traditional banks na may yield na mas mababa sa 1% hanggang 1.66% kada taon. Ang digital banks ay nagbibigay ng parehong liquidity tulad ng traditional banks pero mas madali ang proseso ng pagbukas ng account, walang minimum initial balance, walang maintaining balance, at mababa o walang fees.
- Pinakamainam para sa: Ang high-yield savings account ay ideal para sa mga baguhan sa pag-invest na gusto ng low-risk at liquid investment. Magandang opsyon din ito para sa iyong emergency fund.
- Risk Consideration: Ang mga rates ay maaaring hindi tumaas sa inflation pero mas maganda pa rin ang magkaroon ng savings account kaysa itago ang iyong extra money sa bahay.
- Time Horizon: Short-term, Medium-term, o Long-term
- Paano magbukas ng account: Pumili ng bangko na nag-aalok ng high-interest savings accounts at akma sa iyong pangangailangan. Para sa traditional banks, maaaring kailanganin mong pumunta sa branch para magbukas ng account. Para sa digital banks, maaari kang magbukas ng account online sa pamamagitan ng kanilang mobile app.
2. Time Deposit
Ang time deposit, na kilala rin bilang term deposit o certificate of deposit, ay isang financial product na nagpapahintulot sa iyo na kumita base sa tiered interest rate depende sa kung magkano ang iyong placement amount at kung gaano katagal mo itatago ang iyong pondo sa account. Dapat itong hindi galawin hanggang sa katapusan ng period para makuha ang full interest rate, pagkatapos nito ay maaaring i-withdraw ng depositor ang principal kasama ang interest o i-renew ito para sa isa pang term.
Nag-aalok ang mga bangko ng time deposits na may iba’t ibang term lengths mula sa ilang buwan hanggang sa ilang taon. Sa pangkalahatan, ang mga accounts na may mas malalaking deposits at mas mahahabang terms ay may mas mataas na interest rates kaysa sa short-term deposits.
- Pinakamainam para sa: Magandang avenue ito para sa mga naghahanap ng low-risk investments na may mas mataas na interest kaysa sa regular savings at kayang hawakan ang limited degree ng liquidity. Ideal ito para sa pag-save para sa isang partikular na savings goal sa loob ng kilalang time frame at halaga tulad ng tuition fees o isang planned vacation.
- Time Horizon: Short-term hanggang Medium-term
- Risk Consideration: Ang early withdrawals ay maaaring magkaroon ng penalties o reductions sa interest rates. Siguraduhing mag-invest ka lang ng pera na hindi mo kakailanganin sa malapit na hinaharap.
- Saan magbubukas ng time deposit: Mag-shop around online para sa best terms, rates, requirements, at minimum deposits ng iba’t ibang bangko. Maaari kang bumisita sa iyong branch of choice para magtanong tungkol sa latest interest rates at mag-submit ng application form at mag-present ng valid IDs. Para sa digital banks, maaari kang mag-submit ng requirements at mag-transfer ng funds online.
3. Government Bonds
Ang Treasury Bills (T-Bills), Retail Treasury Bonds (RTBs), at Fixed Treasury Notes (FXTNs) ay fixed-income securities na itinuturing na conservative at safe investments dahil ang principal at interest ay fully guaranteed ng Philippine Government. Ang mga ito ay debt instruments na ginagamit para pondohan ang mga government projects tulad ng infrastructure, education, health care, atbp.
Ang Treasury bills ay ibinebenta sa discounted price at maaaring i-redeem sa face value pagdating ng maturity. Ang Retail Treasury Bonds at Fixed Treasury Notes ay nagbabayad ng interests quarterly o semi-annually sa loob ng specified period, at ang principal ay ibinabalik sa maturity date. Ang mga holders ng securities na ito ay maaari ring mag-resell ng mga ito bago ang maturity para kumita ng short-term interest gains.
- Pinakamainam para sa: Ang pag-invest sa mga debt instruments na ito ay pinakamainam para sa conservative investors na gusto protektahan ang kanilang capital at kumita ng higit pa kaysa sa regular savings accounts. Magandang opsyon din ito para sa mga investors na gusto mag-diversify ng kanilang portfolios at i-offset ang kanilang riskier investments. Ang periodic repayments ay maaari ring maka-attract sa mga naghahanap ng recurring income.
- Time Horizon: Ang T-Bills ay may short term na mas mababa sa isang taon, habang ang RTBs at FXTNs ay may medium hanggang long terms na dalawa hanggang 25 taon.
- Risk Consideration: Ang pagtaas ng inflation rate ng bansa ay nagbabawas ng halaga ng bonds. Ang bonds ay mayroon ding interest rate risk, kung saan ang pagtaas ng overall interest rates ay nagpapababa ng bond prices.
- Saan bibili ng government bonds: Ang public offerings ng government securities ay inaanunsyo sa pamamagitan ng Bureau of the Treasury website at naka-print sa business section ng national newspapers. Maaari kang bumili sa pamamagitan ng Government Securities Eligible Dealers tulad ng mga bangko o investment companies o sa pamamagitan ng brokers sa secondary market. Maaari ka ring bumili nang direkta sa online ordering facility via TreasuryDirect para sa kasing baba ng ₱5,000.
4. Corporate Bonds
Katulad ng government agencies at Bureau of the Treasury, ang mga firms na nakalista sa local exchange ay maaari ring mag-issue ng corporate bonds para pondohan ang expansion ng kanilang negosyo o suportahan ang kanilang operations. Ang mga bondholders ay nagpapahiram ng pera sa issuing company at bibigyan ng periodic coupon payments na may fixed o variable interest rate hanggang sa maturity. Ang coupon payment ay kinakalkula bilang isang porsyento ng face value. Kapag ito ay matured na, ang principal ay ibinabalik sa investor.
- Pinakamainam para sa: Ang mga investors na handang tumanggap ng ilang level ng risk kapalit ng mas mataas na yield kaysa sa government bonds ay maaaring mas gusto ang corporate bonds. Atraktibo ito para sa mga gusto ng predictable at recurring payments sa loob ng isang specified period.
- Risk Consideration: Ang corporate bonds ay guaranteed lang ng issuing company. Kung ang company ay nag-declare ng bankruptcy, ang corporate bondholders ay priority na mabayaran kaysa sa stockholders, ngunit hindi ito nag-gagarantiya ng full payment at depende ito sa total debt ng firm upon liquidation. Ang mga bonds na may long term maturity ay may pinakamataas na interest yields ngunit may kasama rin itong additional risks.
- Time Horizon: Short-term, Medium-term, o Long-term
- Saan bibili: Karamihan sa financial institutions ay may corporate bonds sa kanilang investment products. Ang minimum capital investment ay nagrarange mula ₱5,000 hanggang ₱100,000, depende sa broker o dealer. Maaari ka ring gumamit ng first electronic Securities Issue Portal (e-SIP) para mag-reserve ng bond issuances ng corporations at mag-submit ng documentation digitally.
5. Modified Pag-IBIG II (MP2)
Ang Modified Pag-IBIG II (MP2) ay isang special voluntary savings facility para sa mga active Pag-IBIG members na gustong kumita ng mas mataas na dividends kumpara sa kanilang regular Pag-IBIG savings. Ang MP2 contributions ay secured ng government, at ang dividends ay tax-free. Mayroon itong maturity na 5 taon na may option na tanggapin ang dividends annually o i-accumulate sa dulo ng limang taon na may compounded earnings.
- Pinakamainam para sa: Ang MP2 ay maganda para sa mga empleyado na nagse-save para sa medium-term goals o nagpe-prepare para sa retirement. Lahat ng Pag-IBIG members, anuman ang lokasyon, edad, at buwanang kita, ay maaaring magbukas at mag-invest sa MP2, kasama na ang mga former members tulad ng retirees at pensioners na may katumbas na at least 24 monthly contributions bago mag-retire.
- Risk Consideration: Ang MP2 annual dividend rates ay hindi fixed at base sa financial performance ng Home Development Mutual Fund (HDMF). Kung gusto mong pre-terminate ang iyong account o i-withdraw ang funds ng mas maaga sa limang taon, maaari mo itong gawin nang walang penalty sa ilalim ng certain conditions. Kung hindi, maaari mo lang makuha ang iyong contributions kapag pinili mo ang annual dividends o panatilihin ang 50% ng iyong total dividends kung pinili mo ang compounding ng MP2 dividends.
- Time Horizon: Medium-term
- Paano mag-start mag-invest sa MP2: Maaari kang mag-enroll sa MP2 savings program online sa pamamagitan ng kanilang digital platform. Ang minimum contribution ay ₱500 na walang maximum limit.
6. The Personal Equity and Savings Option (PESO)
Ang PESO ay isang voluntary provident fund para sa active Social Security System (SSS) members na wala pang 55 taong gulang. Ang contributions ay inilalagay sa government-backed securities at kumikita ng guaranteed tax-free earnings. Sa pag-file ng retirement, ang SSS members ay may option na tanggapin ang kanilang PESO benefits bilang lump sum, monthly pension, o kombinasyon ng pareho.
- Pinakamainam para sa: Ang PESO ay angkop para sa mga nais ng low-risk at passive investment para secure ang kanilang retirement. Lahat ng employees, self-employed, voluntary, at OFW members ay maaaring lumahok sa programa.
- Risk Consideration: Dahil ang funds ay in-invest sa government securities, ang gains ay maaaring mas mababa kumpara sa ibang investment opportunities.
- Time Horizon: Medium-term hanggang Long-term
- Paano mag-start mag-invest: Ang eligible members ay maaaring mag-apply para sa PESO fund program sa kahit anong SSS branch. Ang bawat member ay maaaring mag-contribute ng ₱1,000 hanggang ₱500,000 kada taon.
7. Money Market Fund (MMF)
Ang money market fund ay isang uri ng mutual fund kung saan ang pera mula sa iba’t ibang investors ay pinagsama at in-invest sa portfolio ng low-risk at short-term securities. Layunin nito na mapanatili ang principal at pinamamahalaan ng isang investment company o professional fund managers.
- Pinakamainam para sa: Ang MMFs ay ideal para sa conservative o novice investors na gusto ng liquid investments habang kumikita ng mas mataas kaysa sa savings accounts at time deposits. Ginagamit din ito ng iba para pansamantalang itago ang pera habang naghihintay ng mas magandang investment opportunities.
- Risk Consideration: Bagama’t ang MMFs ay extremely low-risk kumpara sa ibang investment vehicles, hindi ito insured ng PDIC at walang guaranteed returns, hindi tulad ng sa savings accounts at time deposits. Ang trust fees at iba pang management fees ay ibinabawas din mula sa iyong account.
- Time Horizon: Short-term
- Saan bibili ng MMFs: Maaari kang kumuha ng MMFs sa pamamagitan ng mutual fund companies, Unit Investment Trust Funds (UITFs) providers, Variable Universal Life (VUL) insurance companies, at PERA product providers.
8. Cooperatives
Ang mga miyembro ng Cooperatives ay kailangang mag-contribute ng minimum amount para magmamay-ari ng shares at pondohan ang mga aktibidad ng grupo. Nagbibigay ang Coops ng oportunidad na palaguin ang iyong pera sa pamamagitan ng tax-free dividends at patronage refunds, bukod pa sa mataas na interest yield sa share capital. Mas mataas ang iyong contribution at bilang ng shares, mas malaki ang iyong earnings.
- Pinakamainam para sa: Inirerekomenda ito para sa mga investors na naghahanap ng tax-free earnings na may recurring at generous cash dividends. Marami pang ibang benefits ang makukuha mo sa pagsali sa isang Cooperative.
- Risk Consideration: Ang incompetent management, corruption, at kakulangan ng capital ay ilan sa mga dahilan ng pagkabigo ng isang Cooperative at ng iyong investment. Mayroon ding dumaraming bilang ng scammers na nagpapanggap na Cooperatives na nangre-recruit ng unsuspecting members at saka tatakbo na may dala ng kanilang pinaghirapang pera. Siguraduhing gawin ang due diligence sa mga Cooperatives na nais mong salihan.
- Time Horizon: Short-term, Medium-term, o Long-term
- Paano sumali sa Cooperative: Ang Cooperative Development Authority (CDA) ay may masterlist ng registered Cooperatives sa Pilipinas. Bawat isa ay may eligibility requirements at mga dokumentong kailangan para maging miyembro. Kinakailangan ang initial fee at monthly contributions para manatiling active member.
Pinakamagandang Investments sa Pilipinas para sa Moderate Investors
1. GInvest
Ang GInvest ay isang digital investment platform na nagbibigay ng madali at abot-kayang paraan para mag-invest at palaguin ang iyong pera. Ang perang naka-save sa iyong GCash ay maaaring gamitin para bumuo ng diversified investment portfolio na pinamamahalaan ng ATRAM Trust Corporation at SeedBox Philippines. Nagbibigay ito ng malawak na seleksyon ng investments mula sa local o global market, sa iba’t ibang industries, at may low to high-risk levels.
- Pinakamainam para sa: Ang GInvest ay magandang investment platform para sa mga gustong mag-start mag-invest pero hindi sapat ang pondo para sa typical minimum capital. Nagbibigay din ito ng mas convenient na paraan para mag-invest, lalo na para sa mga existing GCash users.
- Risk Consideration: Ang principal at investment returns ay hindi guaranteed at magdedepende sa performance ng market at napiling type ng fund. Tandaan na ang pag-invest ng mababang halaga ay nangangahulugan ng mababang yields.
- Time Horizon: Short-term, Medium-term, o Long-term
- Paano mag-start mag-invest: I-download ang GCash app para ma-access ang GInvest at mag-start mag-invest sa halagang kasing baba ng ₱50. Subaybayan at ibenta ang units ng iyong investment conveniently sa pamamagitan ng GCash app.
2. Mutual Funds
Ang mutual funds ay investment companies na pinagsasama-sama ang pera mula sa mga investors para bumili ng stocks, bonds, equities, at iba pang assets na may iba’t ibang risk levels. Kapag nag-invest ka sa mutual fund, hindi mo direkta na pagmamay-ari ang stocks o securities kundi magkakaroon ka ng share sa profits o losses ng fund’s total holdings, depende sa bilang ng shares na iyong pagmamay-ari. Ang earnings ay maaaring manggaling sa dividend payments, capital gains, price per share, o net asset value per share (NAVPS).
Ito ay isang inexpensive na paraan para sa mga indibidwal na bumuo ng diversified portfolio na may tulong ng professional fund managers. Ang ilang funds ay nakatuon sa isang specific classification ng investments, tulad ng blue chip stocks o government securities. Layunin nito na talunin ang market at magbigay ng mas mataas na returns kaysa sa bank accounts.
- Pinakamainam para sa: Ang mutual funds ay ideal para sa mga investors na gusto ng affordable at convenient na paraan para mag-invest sa maraming channels habang nakikipag-deal sa isang entity.
- Risk Consideration: Ang mutual funds ay may iba’t ibang risk levels depende sa napiling investment vehicles. Walang garantiya laban sa losses sa investments na ginawa sa mutual funds. Ang management fees at iba pang additional costs ay ibinabawas mula sa iyong earnings.
- Time Horizon: Short-term, Medium-term, o Long-term
- Paano bumili ng mutual funds: Maraming mutual funds sa Pilipinas kung saan ka maaaring mag-invest. Maaari kang bumili nang direkta mula sa mutual fund companies o mag-invest sa pamamagitan ng mga bangko, insurance firms, at online brokerage companies.
3. Unit Investment Trust Fund (UITF)
Ang UITFs ay katulad ng mutual funds kung saan ang pooled funds ay ginagamit para bumuo ng baskets ng iba’t ibang types ng investments na professionally managed para sa mga investors. Imbes na shares sa mutual fund, ang mga investors ay bumibili ng units ng investments na kumakatawan sa isang bahagi ng investment fund. Ang UITFs ay inaalok ng mga bangko at pinamamahalaan ng kanilang Trust Group.
- Pinakamainam para sa: Ang UITFs ay bagay para sa mga investors na gusto mag-invest ng passively sa diversified portfolio at gusto kumita ng passive income sa pamamagitan ng dividends.
- Risk Consideration: Ang risks ay depende sa type ng investments na bumubuo sa fund. Ang capital at returns ay hindi guaranteed at maaaring makaranas ng losses depende sa market conditions. Ang investment ay subject din sa trust fees at iba pang costs.
- Time Horizon: Short-term, Medium-term, o Long-term
- Saan bibili ng UITFs: Karamihan sa commercial banks ay nag-aalok ng UITFs bilang bahagi ng kanilang investment products.
4. Personal Equity and Retirement Account (PERA)
Ang PERA ay isang provident personal savings at investment plan na layuning dagdagan ang retirement benefits na ibinibigay ng gobyerno. Ang sinumang may kakayahang magkontrata at may Tax Identification Number (TIN) ay eligible na magbukas ng account. Maaari silang pumili kung saan sa mga PERA-approved products mag-iinvest, na nagrarange mula sa moderate hanggang high-risk investments.
Ang PERA investments ay exempted sa withholding tax, estate taxes, at taxes sa investment income. Ang mga contributors ay tumatanggap din ng annual income tax credit na 5% ng kanilang contribution. Ang PERA contributions at investment earnings ay maaaring i-claim bilang monthly pension o cash lump sum kapag ang account holder ay umabot na sa edad na 55.
- Pinakamainam para sa: Ang PERA ay pinakamainam para sa mga working individuals na 18 taong gulang pataas na gusto mag-save pa para sa retirement at sa mga gusto ng kalayaan na pumili kung saan products i-invest ang kanilang pera. Ang mga Overseas Filipinos ay maaari ring samantalahin ang programang ito dahil maaari silang mag-invest ng hanggang ₱200,000 kada taon kumpara sa mga lokal na may maximum limit na ₱100,000 na may tax reliefs.
- Risk Consideration: Ang returns mula sa PERA ay hindi secured at maaaring magkaroon ng losses depende sa market price movements. Ang PERA-approved investment options ay mas risky kaysa sa investment products para sa PESO. Ang early withdrawal ay maaaring magkaroon ng penalties, at lahat ng tax advantages na natanggap ay kailangang ibalik sa BIR.
- Time Horizon: Medium-term hanggang Long-term
- Paano mag-start mag-invest: Maaari kang mag-enroll sa PERA online sa pamamagitan ng approved PERA administrators. Ang minimum contribution para sa PERA ay ₱1,000. Ang legal spouse o anak ng Overseas Filipinos ay maaari ring magbukas ng account para sa kanila.
5. Variable Universal Life Insurance (VUL)
Ang Variable Universal Life o Variable Unit-Linked Insurance ay pinagsasama ang insurance at investment. Ang bahagi ng iyong premium ay inilalaan sa insurance coverage habang ang natitira ay sa iba’t ibang financial instruments tulad ng stocks, bonds, at index funds. Ang mga ito ay pinamamahalaan ng experienced at professional money managers, na nagbibigay ng kumpiyansa sa mga investors na makamit ang mataas na potential returns.
Ang earnings mula sa investments ay ibinabalik sa iyong account, na nagpapataas sa cash value ng iyong policy sa paglipas ng panahon. Maaari rin itong i-withdraw o i-convert sa premium payments. Sa kaso ng pagkamatay, ang beneficiary ay tatanggap ng insurance benefit at investment returns nang walang bayad sa estate tax.
- Pinakamainam para sa: Ito ay isang magandang investment vehicle para sa mga gustong magbigay ng financial protection sa kanilang pamilya kung sakaling may mangyaring hindi inaasahan sa kanila, at sa parehong oras, may potensyal na kumita mula sa kanilang premium payments. Ang mga young investors ay maaaring mag-maximize ng insurance product na ito dahil sila ay karaniwang binibigyan ng mas mababang premiums kaysa sa mas matatandang indibidwal, at mayroon silang mas maraming oras para hayaang lumago at mag-accumulate ang kanilang pera.
- Risk Consideration: Ang insurance company ay hindi nag-gagarantiya ng rate of return sa investments at magdedepende ito sa performance ng napiling funds.
- Time Horizon: Long-term
- Saan bibili: Makipag-ugnayan sa VUL insurance providers sa Pilipinas sa pamamagitan ng kanilang official website, financial advisors, at insurance agents.
Pinakamagandang Investments sa Pilipinas para sa Aggressive Investors
1. Stocks
Ang pagbili ng stocks mula sa isang publicly listed company ay isang magandang oportunidad para sa capital appreciation sa long term. Ang stock investing ay nagbibigay-daan sa iyo na kumita kapag ibinenta mo ang stock na tumaas ang halaga mula nang iyong binili. Maaari ka ring pumili ng mga companies na regular na nagbibigay ng dividends sa stockholders para sa passive income. Ang ilang investors ay hinahawakan ang kanilang stocks sa mahabang panahon, habang ang iba ay gumagawa ng active trading para sa short-term gains.
- Pinakamainam para sa: Ang stock trading ay pinakamainam para sa mga eksperto at seasoned investors na kayang hawakan ang losses mula sa market volatility sa pag-asang malaking earnings sa long haul.
- Risk Consideration: Ang mga stockholders ay maaaring makaranas ng substantial losses dahil sa malalaking pagbabago sa market price. Bukod dito, ang dividends mula sa stocks ay hindi guaranteed, at ang halaga ay magdedepende sa financial performance ng company at market conditions. Maaari mong pamahalaan ang risks sa pamamagitan ng pag-diversify ng iyong portfolio sa pamamagitan ng pag-invest sa iba’t ibang stocks mula sa maraming industries.
- Time Horizon: Short-term para sa active traders at long-term para sa passive investors.
- Paano mag-start mag-invest: Maaari kang bumili at magbenta ng stocks ng mga companies na nakalista sa Philippine Stock Exchange (PSE) sa pamamagitan ng online stock trading platforms tulad ng COL Financial at First Metro Securities. Nag-aalok din sila ng iba pang investment options tulad ng mutual funds, REITs, index funds, at UITF, kung saan maaari kang mag-start mag-invest sa halagang kasing baba ng ₱5,000. Maaari ka ring makipagtrabaho sa isang traditional brokerage firm na nagbibigay ng personal na tulong at namamahala ng iyong portfolio. Tandaan na ito ay magkakaroon ng karagdagang costs at management fees.
2. Real Estate
Ang pagmamay-ari ng isang real estate property ay isa sa mga unang bagay na naiisip kapag iniisip mo ang pag-invest. Ito ay dahil tumaas ang halaga ng property sa paglipas ng panahon, at nagbibigay ito ng maraming oportunidad para kumita. Bukod sa appreciation, maaari kang kumita mula sa real estate sa pamamagitan ng pagpapaupa nito para sa commercial o residential purposes depende sa lokasyon, paggawa nito bilang site ng iyong negosyo, paglikha ng storage o parking space, o flipping houses. Maaari ka ring gumamit ng leverage sa pamamagitan ng Pag-IBIG Fund o mga bangko.
- Pinakamainam para sa: Ang mga investors na may resources para pondohan ang pagmamay-ari at pag-maintain ng property ay pinakabagay para sa investment na ito. Ang mga may kaalaman sa real estate management ay may advantage din.
- Risk Considerations: Ang pagbili at pag-maintain ng real estate ay mahal. Bukod sa market price, kailangan mong isama sa pagkonsidera ang construction, maintenance costs, at real estate taxes na kaakibat ng property bago gumawa ng investment.
- Time Horizon: Long-term
- Saan bibili: Ang real estate listings ay makikita sa online marketplaces tulad ng Lamudi, Ohmyhome, MyPropertyPH, PropertyFinder PH, atbp. Maaari ka ring maghanap ng foreclosed properties for sale sa Foreclosure Philippines o sa website ng karamihan sa commercial banks.
3. Real Estate Investment Trust (REIT)
Kung hindi sapat ang iyong funds para bumili ng property, isaalang-alang ang Real Estate Investment Trusts (REITs). Sila ay publicly traded companies na nagmamay-ari at namamahala ng real estate properties para kumita ng profits.
Sa ilalim ng batas ng Pilipinas, ang REITs ay kailangang mag-distribute ng hindi bababa sa 90% ng kanilang taxable income sa shareholders bilang dividends. Ang REITs ay nagbibigay-daan para sa diversification base sa property types at may mas mababang risks at mas mataas na returns. Ang pag-invest sa REITs ay isang mas abot-kayang alternatibo sa pagmamay-ari ng rental property.
- Pinakamainam para sa: Ang REITs ay ideal para sa mga investors na naghahanap ng passive investment sa real estate sector nang hindi bumibili ng property.
- Risk Considerations: Ang presyo ng REITs ay apektado ng performance ng company, market conditions, at economic outlook, katulad ng stocks. Ang mga banta na partikular na kaugnay sa real estates, tulad ng property taxes, ay may direktang epekto sa overall performance nito, hindi tulad ng portfolio ng stocks mula sa iba’t ibang industries.
- Time Horizon: Long-term
- Saan bibili: Sa panahon ng initial public offering (IPO) ng isang REIT, maaari kang mag-subscribe sa pamamagitan ng PSE Easy platform. Pagkatapos ng IPO period, maaari mong i-trade ang REITs sa pamamagitan ng digital platforms ng PSE-accredited brokers.
4. Cryptocurrencies
Ang paghawak o pag-trade ng cryptocurrencies ay marahil ang pinaka-volatile na investment instrument ngayon. May mga crypto investors na nakakalikom ng malaking halaga ng pera sa loob lamang ng ilang buwan. Sa parehong oras, may mga kwento rin tungkol sa mga taong nawalan ng lahat ng kanilang savings at nagkautang sa pag-invest sa crypto. Siguraduhing mag-research at basahin ang white paper ng currency bago mag-invest upang maintindihan ang layunin nito at ang teknolohiya sa likod nito.
Ang halaga ng digital coins ay natutukoy ng kanilang scarcity at demand mula sa community. Habang mas maraming institusyon ang tumatanggap ng crypto bilang medium ng exchange, mas maraming investors ang naaakit, at tumataas ang halaga nito. Dahil sa erratic fluctuations at kakulangan ng regulasyon, maaari kang kumita ng mas mataas na yields kapag gumawa ka ng active trading.
- Pinakamainam para sa: Ang cryptocurrency ay isang magandang investment para sa mga enthusiasts na ginagamit din ito sa kanilang mga transaksyon. Ang ilang aggressive investors ay maaari ring mahanap ang wild price fluctuations nito na kaakit-akit.
- Risk Consideration: Ang cryptocurrency ay may mas malaking volatility kaysa sa stocks. Hindi ito suportado ng anumang gobyerno, hindi tulad ng paper currency, at ang halaga nito ay maaaring magbago ng malaki sa loob lamang ng ilang oras. Ang mga uninformed investors ay target ng scammers na nangangako ng guaranteed returns mula sa pag-invest sa crypto. Ang iyong virtual wallet ay prone din sa hacking, kaya kailangan mong magdagdag ng security measures para protektahan ang iyong account.
- Time Horizon: Short-term, Medium-term, o Long-term
- Paano mag-invest sa Crypto: Maaari kang bumili at magbenta ng cryptocurrencies sa pamamagitan ng pag-sign up sa isang cryptocurrency exchange tulad ng PDAX, Binance, at Coins.ph. Bisitahin lamang ang kanilang website o i-download ang kanilang mobile app para mag-register. Maaari mong pondohan ang iyong digital wallet sa pamamagitan ng bank transfers, e-wallet apps, at iba pang crypto exchanges.
5. Alternative Assets
Ang pagbili ng gold, art paintings, antiques, at iba pang collectibles na may pag-asa na tumaas ang halaga sa hinaharap ay kabilang sa kategorya ng alternative investments. Ang ilan sa mga alternative assets na ito ay hindi apektado ng market conditions kaya’t nakakaakit sila bilang investments. Gayunpaman, ang ilang collectors ay bumibili at itinatago ang mga item na ito sa kanilang pamilya at ipinapasa sa susunod na henerasyon na walang intensyon na ibenta o i-trade ang mga ito.
- Pinakamainam para sa: Ang mga art enthusiasts at collectors na may expertise at karanasan sa pag-assess ng quality at authenticity ng mga assets na ito ay pinakabagay na mag-explore ng ganitong uri ng investment.
- Risk Consideration: Ang mga ito ay highly illiquid assets at hindi madaling i-trade sa market kumpara sa stocks. Mataas ang acquisition at maintenance costs. Hindi mo mararamdaman ang benefits mula sa value appreciation hanggang sa maibenta ang asset. Mayroon ding risk ng pagbili ng counterfeit items o pagbaba ng halaga kapag nasira.
- Time Horizon: Long-term
- Saan bibili: Antique shops, art auction houses, trusted gold jewelry suppliers, atbp. Siguraduhing makipag-deal lamang sa legit suppliers at mayroong dokumento na magpapatunay na ang mga items ay genuine.
6. Business
Dahil sa mabilis na teknolohiya at mas accessible na capital resources, mas madali at abot-kaya na ngayon ang pag-start ng isang business. Ang franchise arrangements ay inaalok ng mga companies para sa expansion at growth. Ang equity partnership sa private businesses ay nagpapahintulot sa mga investors na magkaroon ng share sa profit at losses ng venture nang hindi kinakailangang aktibong lumahok sa management at operations nito.
- Pinakamainam para sa: Ang franchising o equity partnership ay ideal para sa mga business-minded individuals na walang oras at capital para magtayo ng sarili nilang business mula sa simula.
- Risk Consideration: Hindi guaranteed ang tagumpay, at maaaring abutin ng ilang buwan o taon bago mo maabot ang iyong return on investment.
- Time Horizon: Long-term
- Paano mag-invest sa business: Ang franchising, equity partnerships, at iba pang investment opportunities ay karaniwang inaanunsyo ng mga firms o business owners sa kanilang official websites o social media pages.
7. Index Fund
Ang Index fund ay isang uri ng mutual fund na sumusubaybay at tumutugma sa risk at return ng isang partikular na financial market index, tulad ng Philippine Stock Exchange Index (PSEi) at S&P 500. Ang isang investor ay maaaring kumita kapag tumaas ang halaga ng index fund units sa paglipas ng panahon o sa pamamagitan ng dividend payments. Ito ay isang long-term passive income-generating asset na may mas mababang fees kumpara sa mga funds na actively managed.
- Pinakamainam para sa: Ang index fund ay isang ideal na investment para sa mga young investors na nagse-save para sa retirement at balak panatilihin ang kanilang pera na invested ng higit sa 10 taon.
- Risk Consideration: Ang index funds ay exposed sa parehong risks tulad ng market index na sinusundan nila. Kapag tumaas ang share price ng isang partikular na firm, ang returns ay maaaring hindi ganap na marealize dahil may iba pang stocks na maaaring makaapekto sa overall performance ng fund. Ito ay isang drawback kumpara sa direktang pagmamay-ari ng mga shares ng stocks. Sa kabilang banda, ang diversification ng mga funds ay nagpapahina sa losses kapag bumaba ang presyo ng isang single o ilang stocks.
- Time Horizon: Long-term
- Paano mag-invest: Karaniwang in-invest ang index funds sa pamamagitan ng pagbubukas ng investment account sa mutual fund companies, UITFs, o PERA. Maaari ka ring mag-invest sa index funds na sumusubaybay sa foreign stock markets sa pamamagitan ng index feeder fund.
8. Exchange Traded Fund (ETF)
Ang ETF ay katulad sa prinsipyo sa index funds na sinusundan nito ang komposisyon at performance ng isang partikular na index o sector. Regular itong sinusuri at ina-adjust upang pinakamahusay na tumugma sa target na koleksyon ng investments. Ang pangunahing pagkakaiba ay ang ETFs ay maaaring bilhin o ibenta sa buong oras ng stock market trading, samantalang ang index funds ay maaari lamang i-trade sa dulo ng araw pagkatapos magsara ang market.
Ang First Metro Exchange Traded Fund (FMETF) ang unang at tanging ETF na available sa PSE. Ang FMETF ay itinakda upang sumalamin sa performance ng Philippine Stock Market sa pamamagitan ng pag-invest sa mga companies na bumubuo sa Philippine Stock Exchange Index (PSEi).
- Pinakamainam para sa: Ang mga investors na may long-term savings goals ay maaaring mag-maximize ng potential gains mula sa ETFs. Mas mababa ang minimum capital kumpara sa mutual funds.
- Risk Consideration: Katulad sa index funds, ang ETFs ay exposed sa risks na kaugnay sa underlying assets na sinusundan nito ngunit nababawasan sa pamamagitan ng diversification.
- Time Horizon: Long-term
- Paano mag-invest: Maaari kang mag-trade ng FMETF sa PSE sa pamamagitan ng online stock broker platforms. Para sa international ETFs, maaari kang mag-invest sa pamamagitan ng index feeder funds na inaalok ng mga bangko o sa pamamagitan ng global investment platforms na nag-aalok ng ETFs tulad ng eToro at Vanguard.
Paano Pumili ng Tamang Investment na para sa Iyo?
Anuman ang yugto ng iyong buhay, mayroong investment outlet na nababagay sa iyong pangangailangan at sitwasyon. Ang tamang investment para sa iyo ay dapat na tumutugon sa iyong mga layunin, akma sa iyong resources, at sumasalamin sa iyong risk profile.
1. Ang Iyong Layunin (Objective)
Ang pag-invest na may layunin ay nagbibigay sa iyo ng purpose at motivation na maghanap ng pinakamagandang investment at patuloy na mag-invest. Magkano ang kailangan mo para maabot ang iyong layunin? Isang malaking purchase ba ito na may single o recurring payment? May specific amount ka bang nais maabot, o gusto mo lang mag-save ng mas marami hangga’t maaari? Ang mga salik na ito ang magtatakda ng iyong target at expectation sa iyong potential investment vehicle.
2. Time Horizon
Ano ang time frame na balak mong maabot ang iyong layunin at kaya naman ay ma-enjoy ang rewards ng iyong investment? Ito ang magdedetermina ng degree ng liquidity at time horizon ng iyong investment. Maaari kang pumili ng investments na may short-term maturity o assets na madaling i-convert sa cash, o mag-invest sa highly illiquid assets tulad ng real estate, collectibles, o long-term bonds.
3. Budget
Tukuyin ang halaga na plano mong i-invest batay sa iyong financial capacity. Isaalang-alang ang halaga ng iyong kinikita, daily expenses, savings, at iba pang proyekto na iyong ginagawa. Siguraduhing may nakatabi kang pera para sa emergencies at hindi inaasahang pangyayari para hindi mo kailangang bawiin ang iyong investments nang wala sa oras. Desisyunan kung maaari kang mag-invest ng pera nang minsanan o mas gusto mong mag-contribute nang regular sa isang investment vehicle.
4. Resources
Mayroon ka bang oras at kaalaman para subaybayan ang iyong mga investments o kumuha ng aktibong papel sa trading o paghahanap ng profitable assets? Handa ka bang matuto at magtayo ng expertise sa paghawak ng iyong investments? O mas gugustuhin mo bang may ibang mag-manage ng iyong portfolio? Suriin ang iyong resources para matukoy kung maaari kang kumita ng higit sa paggawa nito sa iyong sarili o mas makabubuti bang kumuha ng professional managers ngunit may karagdagang gastos.
5. Risk Profile
Mahalaga na ang iyong mga investments ay sumasalamin sa iyong risk profile dahil ito ang magtatakda ng iyong mga inaasahan at tutulong sa iyo na iwasan ang paggawa ng emotional decisions sa panahon ng krisis. Mayroong mga sample questionnaires online para masukat ang iyong risk tolerance. Ang mga financial advisors ay maaari ring mag-guide sa iyo sa pagtukoy ng iyong risk appetite.
Paano Mag-Umpisang Mag-Invest?
1. Umpisahang Mag-Invest Ngayon
Walang mas magandang panahon para simulan ang iyong investment journey kundi ngayon. I-maximize ang power ng compounding interest sa pamamagitan ng pag-invest habang maaga pa. Maaari kang magsimula sa low-risk, stable, at short-term investments habang naghahanap pa ng ideal asset o holding. Ang maliit na halaga na ini-invest ngayon ay malayo ang mararating at maaaring mas mahalaga kaysa sa mas malaking halaga na ini-invest sampung taon mula ngayon.
2. Intindihin ang Iyong Investment
Maglaan ng oras para matutunan kung paano gumagana ang investment product, ang mga salik na nakakaapekto sa halaga nito, ang mga risks at costs na kaakibat nito, at potensyal na gains.
Kung interesado ka sa mutual funds, mag-research tungkol sa available options. Para sa index funds at ETFs, desisyunan kung aling specific index ang gusto mong sundan. Kung gusto mong mag-invest sa stocks, mas gusto mo ba ang pagmamay-ari ng shares ng blue chip companies, o ikaw ba ay inclined na bumili ng IPO? Tandaan na i-spread ang iyong investments sa iba’t ibang industries para mabawasan ang risks.
3. Piliin ang Tamang Provider para sa Iyo at Mag-Open ng Account
Kung may partikular kang investment sa isip, maraming paraan at lugar kung saan ka maaaring mag-invest. I-evaluate ang mga opsyon batay sa historical performance, average returns, at fees.
Isa pang paraan para pumili ng provider ay ang mga kasalukuyan mong pinagtatrabahuhan. Ang iyong trusted bank ay maaaring nag-aalok ng investment products na interesado ka. Ang pagbubukas ng investment account ay maaaring mas madali at mas mabilis dahil ikaw ay existing client na nila.
4. Regular na I-Review ang Iyong Portfolio
Hindi nagtatapos ang iyong investment journey sa pag-transfer ng funds o pag-acquire ng assets. Dapat mong subaybayan at tingnan kung ang performance ng iyong holdings ay naaayon pa rin sa iyong mga layunin. Makipag-usap sa iyong fund manager kung may pagbabago sa iyong mga layunin, risk appetite, o investment capacity, at bumuo ng bagong estratehiya kung kinakailangan. Kung ikaw ay nag-i-invest nang independent, maaari kang maghanap ng mas magandang oportunidad o bumuo ng bagong game plan.
Mga Tips at Babala
- Mag-invest lamang ng halaga na kaya mong mawala. Ito ay katumbas ng pagsasabing ang iyong mga investments ay dapat na akma sa iyong risk profile at financial capacity. Huwag ilagay ang pera na nakalaan para sa iyong daily expenses o necessities. Ang investments ay para protektahan at palaguin ang iyong pera at hindi ang kabaligtaran.
- Samantalahin ang employee benefits. Ang ilang employers ay maaaring mag-sponsor ng retirement plan, health insurance, o tumugma sa iyong contribution sa savings plans. Maaari kang maging eligible na miyembro ng Cooperative sa iyong company. Siguraduhing i-avail ang mga pribilehiyong ito para sa karagdagang savings at investment opportunities.
- I-diversify ang iyong portfolio. Ang pinakamadaling paraan para ma-mitigate ang risks at losses ay ang pag-spread ng iyong pera sa maramihang stocks, sectors, at investment instruments.
Mga Madalas Itanong (Frequently Asked Questions)
1. Ano ang dapat unahin: investment, emergency fund, o pagbabayad ng utang?
Unahin muna ang pagbabayad ng iyong mga utang at pagbuo ng emergency fund bago mag-invest. Ang interes sa iyong mga utang na may mataas na interest ay maaaring lumamon sa iyong kita mula sa investments, kaya mas mabuti na ayusin muna ito. Kapag nag-invest ka nang wala pang emergency fund at may biglaang pangyayari, maaaring mapilitan kang i-withdraw ang iyong investments nang mas maaga at hindi mo naabot ang target mong kita. Maaari ka ring magkaroon ng penalties sa maagang pag-withdraw at sa huli ay mawalan ng pera.
2. Kailangan bang walang utang at may full na emergency fund bago mag-invest?
Ideal na sitwasyon ito pero hindi mandatory. Pero kung may emergency fund ka na safety net at wala kang babayarang utang, mas maximized ang growth ng iyong invested money at mas mabilis mong maabot ang iyong financial goals.
3. Paano ako magsisimulang mag-invest kung kulang ang aking funds?
Suriin ang iyong mga gastusin at sundin ang mas strict na budget. Siguraduhin na kaya mong suportahan ang iyong basic needs, makapag-ipon para sa emergencies, at makapagbayad ng utang. Ang sobrang pera pagkatapos nito ay maaari mong i-invest. Kung hindi ito possible, maghanap ng ibang sources of income para mas marami kang maipon at ma-invest.
4. Ano ang pinakamagandang investment option para sa mga beginners?
Pwede kang magsimula sa mga accessible at stable investments tulad ng high-yield savings account o time deposit. Pwede ka ring mag-enroll sa MP2 para masanay sa pag-save at pag-invest. Para sa mas risky investments, piliin ang mutual funds o index funds na nagbibigay ng diversified portfolio at hinahawakan ng fund managers.
5. May preferred time o day ba para mag-trade sa market?
Kung long-term ang pag-invest mo, hindi gaanong malaki ang epekto ng time o day ng trading sa total ng iyong investment. Mas mahalaga ang kung magkano at gaano kadalas ka mag-invest. Sa kabilang banda, ang mga active traders ay maaaring mas makabenefit sa timing the market.