Paano I-Convert ang Inyong Titulo ng Lupa sa eTitle

Narinig mo na ba ang tungkol sa electronic title o eTitle at nagtataka ka kung paano makakakuha nito? Sa panahon ngayon na puno na ng digitalisasyon ang mundo, maari na ring magkaroon ng eTitle sa Pilipinas. Mayroong “Title Upgrade Program” ang Land Registration Authority na nagbibigay-daan sa iyo na i-convert ang iyong manually-issued na titulo patungo sa eTitle.

Sa artikulong ito, tatalakayin natin kung ano ang eTitle, ang mga benepisyo nito, at kung paano maaari mong i-convert ang iyong kasalukuyang manually-issued na titulo patungo sa eTitle sa ilang madaling hakbang.

DISCLAIMER: Ang artikulong ito ay isinulat lamang para sa pangkalahatang impormasyon at hindi legal na payo o pumalit sa abogado. Mangyaring makipag-ugnayan sa inyong abogado para sa payo ukol sa anumang partikular na isyu o suliranin. Ang paggamit ng impormasyon dito ay hindi nangangahulugan ng ugnayan ng abogado at mambabasa.

Ano ang eTitle?

Ang Electronic Certificate of Title o eTitle ay ang bersyon ng digital ng manually-issued na titulo. Sa Pilipinas, may dalawang kopya ng titulo ng lupa o Certificate of Title. Isa ay ang Original Certificate of Title na itinatago sa baul ng Register of Deeds (RD), at ang isa ay tinatawag na Owner’s Duplicate Copy na itinatago ng rehistradong may-ari. Pareho ang itsura ng dalawang ito, gawa sa espesyal na uri ng papel at manually inilabas.

Sa eTitle, ang Original Certificate of Title (ang kopya na nasa Register of Deeds) ay hindi na nasa papel kundi nasa bersyon ng digital na titulo na. Sa kabilang dako, ang inilalabas sa rehistradong may-ari (o Owner’s Duplicate Copy) ay ang bersyon ng papel ng digital na titulo.

Noong mga nakaraang panahon, kapag may transaksyon na nauugnay sa titulo ng lupa (halimbawa, kahilingan ng anotasyon ng sangla, benta, o upahan), kinakailangan ng RD na hanapin ang orihinal na papel na Certificate of Title mula sa kanilang baul. Ito ay nagdudulot ng problema dahil maaaring magkaruon ng mahigit 16.6 milyong titulo sa 159 Registry of Deeds sa buong bansa. Sa eTitle, ang LRA o RD ay maaari na itong kunin mula sa kanilang database system, na magpapadali, magpapabilis, at magpapadulas sa lahat ng transaksyon.

Mga Benepisyo ng eTitle

1. Ang eTitle ay mas ligtas kumpara sa tradisyunal na manually-issued na titulo. Ang mga papel na titulo ay maaaring mawala, masira, mawala, o mabulok sa paglipas ng panahon. Sa mga kaso ng natural na kalamidad tulad ng sunog, bagyo, o lindol, nanganganib ang mga papel na titulo. May mga kaso sa Pilipinas, tulad sa Isabela at Quezon City, kung saan nagka-sunog ang opisina ng Register of Deeds at nasunog ang mga papel na titulo.
2. Ito ay hindi madaling manipulahin kumpara sa isang papel na titulo na mas madaling i-peke, palitan, o lagyan ng mga dudaing datos.
3. Madaling ma-reconstitute ang eTitle. Kapag nawala ang isang papel na titulo, kinakailangan ng may-ari nito na dumaan sa mahirap at mahal na judicial o administrative na proseso ng reconstitution. Hindi na ito isang problema sa eTitle. Dahil ang eTitle ay naka-imbak sa anyo ng elektroniko at regular na na-ire-retrieve, ang orihinal na titulo na naka-imbak sa database ng LRA ay hindi nanganganib mawala.
4. Ito ay mas madaling ma-access kumpara sa isang papel na titulo dahil hindi na kinakailangang kunin ng RD ang orihinal na kopya ng titulo sa kanilang baul, na magpapadali sa mas mabilis na mga transaksyon tulad ng anotasyon ng mga utang, sangla, o benta.
5. Ang mga Certified True Copies ng titulo mula sa e-Title ay mas malinaw kumpara sa mga manually-issued na titulo kung saan ang mga datos ay minsan na blurred o hindi mabasa nang maayos.

Paano I-convert ang Inyong Manual na Titulo sa eTitle

Ang konbersyon ng manually-issued na titulo ay maaaring maganap sa dalawang sitwasyon. Ang una ay kapag mayroon kang isang boluntaryong transaksyon sa Register of Deeds. Ang boluntaryong transaksyon ay nangangahulugan na pumunta ka sa Register of Deeds upang magkaruon ng transaksyon (halimbawa, benta, sangla, upahan) na anotado sa titulo. Sa proseso ng iyong transaksyon, ang RD ay magko-convert din ng iyong manually-issued na titulo patungo sa eTitle.

Ang ikalawa ay ang Standard Conversion, o kapag boluntaryong humiling ang rehistradong may-ari na i-convert ang kanyang titulo patungo sa eTitle. Ang gabay na ito ay para sa uri ng transaksyong ito.

Ano ang mga Requirements?

1. Kopya ng isang wastong ID na inilabas ng Pamahalaan (tulad ng Driver’s License, GSIS, SSS, HDMF, PhilHealth, Passport, Postal ID) ng presentor.
2. Special Power of Attorney (SPA) kung may kinatawan na magre-representa sa rehistradong may-ari.
3. Para sa mga kumpanya, isang dully notarized Secretary Certificate o Board Resolution na nag-aapruba sa kinatawang magfile ng kahilingan ng konbersyon sa Registry of Deeds.
4. Ang Owner’s Duplicate ng Certificate of Title at lahat ng inilabas na Co-owner’s Duplicate ng Certificate of Title, depende sa sitwasyon.

Hakbang sa Pag-Convert ng Titulo ng Lupa sa eTitle

1. Bisitahin ang Land Registration Authority (LRA) o ang Register of Deeds (RD)

2. I-submit ang isang Form para sa Conversion Request kasama ang kopya ng Owner’s Duplicate Certificate of Title at iba pang mga sumusuportang dokumento

3. Bayaran ang mga kaugnay na bayad sa proseso. Ang sistema ay awtomatikong magko-kompyut ng mga bayad. Pagkatapos ng bayad, ang LRA o RD ay magko-conduct ng proseso ng konbersyon ng titulo, at kung ang lahat ay nasa kaayusan, ay gagawa ng bagong Electronic Certificate of Title o eTitle. Ang Owner’s Duplicate Copy ng eTitle ay i-i-print kasama ang isang natatanging system-generated title number at ibibigay sa rehistradong may-ari.

4. Kunin ang inyong eTitle sa araw ng pag-release nito. Kapag ang manually-issued na titulo ay naging eTitle na, lahat ng sumusunod na transaksyon na nauugnay sa lupa ay ise-settle gamit ang bagong eTitle. Ang iyong lumang titulo ay de-activate.

Mga Tips at Babala

• Gumamit ng Online Tracking System (LOTS) ng LRA upang subaybayan ang status ng iyong transaksyon. Makakatipid ito sa oras, pagsusumikap, at pera dahil hindi mo na kailangang pabalik-balikan ang Register of Deeds upang malaman kung handa na ang iyong eTitle.
• Mahalaga ang pag-susuko ng Owner’s Duplicate Copy ng Certificate of Title at lahat ng inilabas na Co-Owner’s Duplicate Copy sa LRA o RD; kung hindi, ide-deny ng LRA o RD ang iyong hiling para sa konbersyon sa eTitle.

Mga Kadalasang Katanungan

1. Pwede bang i-admit sa korte ang mga eTitle?

Oo, pwedeng i-admit sa korte ang mga eTitle. Katulad ng mga papel na titulo, ang mga eTitle ay i-imbenta gamit ang espesyal na papel na may mga seguridad na feature at natatanging system-generated title number. Pwedeng ipasok ang eTitle bilang dokumentaryong ebidensya ayon sa mga Revised Rules on Evidence.

2. Pwede bang gamitin ang eTitle para ibenta ang aking lupa?

Oo, pwede mong gamitin ang eTitle para ibenta ang iyong lupa. Ang impormasyon na makikita sa eTitle ay pareho sa manually-issued na titulo. Ang lahat ng mga anotasyon, kung meron man, mula sa lumang titulo ay kinokopya rin nang buo sa eTitle. Ang Owner’s Duplicate Copy ng eTitle ay i-imbenta gamit ang espesyal na papel na may mga seguridad na feature at natatanging system-generated title number. Matapos ang konbersyon ng manually-issued na titulo, ang impormasyon sa iyong titulo ng lupa ay naka-digitalisado na at naka-imbak ng ligtas sa database ng LRA.

3. Magkano ang gastos para i-convert ang aking titulo ng lupa sa eTitle?

Hinihikayat ng LRA ang mga rehistradong may-ari na i-convert ang kanilang manually-issued na titulo patungo sa eTitle dahil ang gastos ay minimal. Narito ang mga bayarin para sa konbersyon.

Bayarin ng LRA

1. Entry Fee – ₱30 bawat entry
2. Registration Fee – ₱30 para sa Verified Petition; ₱120 para sa SPA; ₱120 para sa Secretary’s Certificate o Board Resolution
3. Issuance of Certificate of Title Fee – ₱60 bawat inilabas na titulo; ₱30 para sa bawat karagdagang parcel ng lupa
4. Issuance of Additional Copy of Certificate of Title Fee – ₱60 para sa unang pahina; ₱30 para sa bawat sumunod na pahina
5. Annotation Fee – ₱30 bawat anotasyon
6. Judicial Form Fee – ₱30 bawat inilabas na titulo

IT Services (na sakop ng Value-Added Tax)

• Service Fee para sa Registration of Deeds – ₱344.98 bawat kasulatan o instrumento na isinumite para sa rehistrasyon, kabilang na dito ang mga sumusuportang dokumento
• Service fee para sa pag-iissue ng Certificate of Title – ₱215.58 bawat inilabas na titulo

*Ang mga rate na ito ay hango sa LRA Circular 27-2011. Mangyaring bisitahin ang LRA/Register of Deeds para sa mga na-update na bayarin sakaling nagbago ito.

4. Ako ay kasalukuyang nasa ibang bansa. Pwede ba akong mag-atas ng kahit sinong mag-proseso ng konbersyon ng aking titulo ng lupa sa Pilipinas patungo sa eTitle?

Oo, pwede kang mag-atang ng kahit sinong tao sa pamamagitan ng pagbuo ng Special Power of Attorney (SPA) na may espesyal na kapahintulutan na mag-proseso ng kahilingan para sa konbersyon at dapat ito ay pina-attest ng angkop na konsular na opisyal sa iyong kasalukuyang bansa.